DERSİM YÖRESİNDEKİ OCAKLARIN KIZILBAŞ/ALEVİ VE BEKTAŞİ GELENEĞİYLE İLİŞKİSİ

Authors : Yalçın ÇAKMAK

Pages : 131-150

View : 16 | Download : 12

Publication Date : 2015-06-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Dersim, Anadolu Aleviliği ile olan ilişkisi ve kendine has etnik-inançsal yapısından ötürü herdaim dikkat çekici bir cazibeye sahip olmuştur. Buna rağmen, farklı kültürlere ait bir gönüllülüğün“ortak tecellisi” olan Dersim kimliğinin, özellikle de Kızılbaş/Alevi inancı ve Bektaşitarikatı ile olan münasebeti henüz gereğince irdelenmemiştir. Böylesine bir gereklilik, herşeyden önce yöre inancının önemli yapı taşlarından olan Ocak sistemine dikkat çekmektedir.Bu yöndeki incelemelerin ilk uğrak yeri olan Ocakların, Dersim’deki kutsal mekân kültünedair inançsal bir ‘arkeolojik’ malzeme sunacağı muhakkak. Diğer yandan, toplumsal ilişkilerbağlamında sağladıkları meşruiyeti olağanüstü bir takım kurucu epizotlar ile işlevselleştirenbu Ocakların, söz konusu olan kurucu anlatıları ile birlikte karşılaştırmalı bir değerlendirmeyede ihtiyacı vardır. Zira Ocakların inşasına katkı sunan bu olağanüstü unsurların, Kızılbaş/Alevi ve Bektaşi geleneği ile olan yakın benzerliği dikkat çekicidir. İlk bakışta ortak bir köken,benzerlik ve sürekliliğe işaret eden bu hususların, farklı bir okuma ile etkileşim, uyarlama,asimilasyon veya tek taraflı bir kültürel tahakküme kapı araladığı da düşünülebilir.
Keywords : Dersim, Kızılbaş, Alevi, Bektaşi, Ocak