BEKTAŞİ FIKRALARINDA OLUMLU VE OLUMSUZ MİZAH TARZLARI

Authors : Hikmet YAZICI

Pages : 141-156

View : 27 | Download : 12

Publication Date : 2022-09-20

Article Type : Review Paper

Abstract :Martin ve arkadaşları bireylerin dört mizah tarzı kullandıklarını belirtmişlerdir. Bunlar; katılımcı, kendini geliştirici, saldırgan ve kendini yıkıcı mizah tarzlarıdır. Bu mizah tarzlarından ikisi olumlu ikisi ise olumsuzdur. İnsanlar farklı mizah tarzlarını kullanarak, kişilerarası ilişkilerde değişik işlevlerde bulunurlar. Fıkra, mizahın en önemli unsurlarından biridir. Türk kültüründe yer alan en önemli fıkra tiplerinden biri Bektaşî fıkralarıdır. Bektaşî kültürü içinde oluşan bu fıkralar, yerel ve evrensel değerlere sahiptir. Bu fıkralarda gülmeye neden olan en önemli durum uyumsuzluktur. Bektaşî fıkralarında belli tipler vardır. Bu tiplerin temsil ettikleri belli davranışlar vardır. Bu çalışmada Bektaşî fıkralarının olumlu ve olumsuz mizah tarzları kapsamında incelenmesi amaçlanmaktadır. Yapılan incelemede farklı fıkralarda değişik mizah tarzlarının kullanıldığı gözlenmiştir. Bektaşî fıkralarında katılımcı, kendini geliştirici, saldırgan ve kendini yıkıcı mizah tarzlarıyla ilgili birçok temaya rastlanmaktadır. Katılımcı mizah tarzının kullanıldığı Bektaşî fıkralarında kişilerarası ilişkilerin geliştirilmesi amaçlanır. Bektaşî tipi bu mizah tarzını kullanarak farklı inanç ve düşünceye sahip olan kişilerle sağlıklı etkileşim kurar. Bektaşî fıkralarındaki kendini geliştirici mizah tarzı ile birey pozitif yönde gelişir. Bektaşî bu kendisiyle temas kurduğunda bu tarzı sıklıkla kullanır. Bektaşî, saldırgan mizahı kullanarak diğerlerini alaya alır ve eleştirir. Kendini yıkıcı mizah tarzı ile de kendini aşağılar ve kendi zayıflıkları ile alay eder. Sonuç olarak Bektaşî fıkralarında farklı mizah tarzlarının açık bir şekilde kullanıldığı gözlenmektedir.
Keywords : Bektaşi, bektaşi Fıkraları, Mizah, Mizah Tarzları