ÂŞIK ŞİİRİNDE BİR BAĞLAM UNSURU OLARAK AKRABALIK VE KAHRAMANMARAŞLI ALEVİ ÂŞIKLAR

Authors : İbrahim ERŞAHİN, Muhammed Hanifi ÇELİK

Pages : 279-296

View : 27 | Download : 12

Publication Date : 2022-12-03

Article Type : Review Paper

Abstract :Aile, kan bağı veya evlilik yoluyla kurulan birlikler yoluyla birbiriyle akraba olan kişilerin oluşturduğu bir topluluktur. Aile/akrabalık olgusu, halk şiiri içinse oluşum atmosferi/ortamı demek olan bağlamın bir boyutunu oluşturmaktadır. Halk şairlerinin oluşturduğu ve bin yılların ötesinden bugüne uzanan bir kültür-sanat-edebiyat geleneği olan “ozanlık-aşıklık geleneği”nin oluşumunda araştırmacılar tarafından birkaç temel etkinin bulunduğuna dikkat çekilmiştir. Bunlardan biri de Alevi kültürüdür. Türk edebiyatının bir bölümü ve rengi olarak zengin ve köklü geleneğe sahip olan Alevi kültürü, pek çok ozan/şair yetiştirmiştir. Aşık şiirinde genel bir tutum ve bağlam unsuru olan akrabalık Alevi aşıklar için de söz konusudur. Çalışmanın çerçevesini oluşturan Kahramanmaraş yöresinin Alevi halk şairlerinin hacimli bir antoloji oluşturabilecek denli kalabalık bir grup teşkil ettiği söylenebilir. Çalışma ile Maraş yöresinde 32 Alevi aile ve bu ailelere mensup 105 aşık/şair tespit edilmiştir. Çalışmada ilgili aşıkların ilçe-köy bazındaki durumu, kişilerin kronolojik olarak konumu, birbirleriyle akrabalık durumu ve mahlasları dile getirilmiş ve ulaşılan sonuçlar üzerine değerlendirmeler yapılmıştır.
Keywords : Aşık, alevi, akrabalık, bağlam, kahramanmaraş