BEKTAŞİ BİR HALK ŞAİRİ ALİ İLHÂMÎ VE DÎVÂN’I

Authors : Damlanur KÜÇÜKYILDIZ GÖZELCE

Pages : 175-213

View : 32 | Download : 30

Publication Date : 2023-03-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Bektaşilik, köklü bir kültür ve geleneğe, uzun bir geçmişe sahiptir. Bu durum Bektaşilerin edebiyatına yansımış ve zengin bir Bektaşi yazınının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bektaşi şairleri; kültürel birikimlerini, inanç ve geleneklerini, yaşantılarını şiirlerine yansıtmışlardır. Bektaşi tarikatı mensuplarından olan ve uzun yıllar Seyyid Battal Gazi Dergâhı’nda postnişinlik yapan Ali İlhâmî de şiirlerinde bu tarikatın usul ve esaslarını, inceliklerini, inanç ve geleneklerini başarıyla işlemiş halk şairlerinden biridir. Onun şiirlerinin Allah sevgisi, Hz. Ali, Hz. Hasan, Hz. Hüseyin, On İki İmam, Hacı Bektaş-ı Veli, Battal Gazi, Kerbelâ hadisesi, pir ve mürşitlere bağlılık üzerine yoğunlaştığı görülmektedir. Bunun yanında tabiat, dünyanın faniliği ve beşeri aşk da şiirlerinde yer bulmuştur. Ali İlhâmî’nin şiirlerine baktığımızda Bektaşilik prensipleriyle örtüşen, yolun izahını yapmaya katkı sağlayan ve bu yolun ayinlerine destek veren şiirler olduğu görülmektedir. Bektaşilik unsurlarıyla örülü olan Ali İlhâmî’nin şiirleri, bu kültürün kimliği ve taşıyıcısı olma özelliği göstermektedir. Ali İlhâmî’nin Dîvân’ını torunu Şükrü Efendi Dîvân-ı Şeyh İlhami ve Seyyid Battal Gazi adıyla yayımlamıştır. Bu çalışmayla 19. yüzyıl halk şairlerinden Ali İlhâmî’nin Osmanlı alfabesiyle oluşturulan Dîvân’ında yer alan 49 şiir, Latin harflerine aktarılarak Türk halk şiiri hazinesine muhteva açısından yeni ve zengin bir kaynak daha kazandırmak amaçlanmıştır. Ayrıca Dîvân’da yer alan şiirlerden hareketle Bektaşilik öğretisinin İlhâmî’nin şiir dünyasında nasıl yer aldığı ve bunun nasıl dile getirildiği üzerinde de durulmuştur.
Keywords : Tasavvuf, Bektaşilik, Ali İlhâmî, Divan, Şiir