MALATYA ALEVİ KÖYLERİNDE HALK HEKİMLİĞİ İLE İLGİLİ İNANIŞ VE UYGULAMALAR

Authors : Mevlüt Yilmaz

Pages : 489-506

Doi:10.60163/hbv.108.031

View : 107 | Download : 113

Publication Date : 2023-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Halk tababeti halk kültürünün ayrılmaz bir parçasıdır. Halk tababeti, sosyo kültürel yapı içerisinde nesilden nesile transfer edilir, sağlık hastalık sistemine ilişkin geleneksel bilgi kaynaklı teşhis ve tedavi pratiklerini içerir ve çeşitli korunma ve sağaltım uygulamalarına dayanır. Bu çalışmada, Malatya iline bağlı kırsal bölgelerde ikamet eden Alevi köylülerin, halk kültürünün önemli bir bölümünü teşkil eden halk tababetinin doğal / tabii halk tıbbı ve doğaüstü / dinsel-büyüsel halk tıbbı kökenli uygulamaları genel olarak değerlendirilmektedir. Bu sınıflandırma Yoder (1975), Hufford (2007) ve Bayatlı (1989) ’nın alanyazındaki tasniflerine dayandırılmaktadır. Araştırma, Malatya’da yaşayan Alevi köylülerin sağlık, hastalık kültürleri içerisinde yer alan ve geçmişten aktarılan geleneksel bilgilerin ve halk tababetine ilişkin pratiklerin belirlenmesini amaçlamaktadır. Çalışmada nitel araştırma modelinin etnografik desenine uygun amaçlı örnekleme yöntemiyle 33 kaynak kişi ile gerçekleştirilen mülakatlar çerçevesinde veriler elde edilmiştir. Bu veriler, ilgili alanyazından hareketle betimsel açıdan ele alınmıştır. Malatya’da kırsal alanda yaşayanlar için halk tababeti ve ilişkili uygulamalar gündelik yaşam kültürünün merkezi alanlarından birini oluşturur. Köylüler için özellikle bitkiler, otlar, hayvani ve madeni ürünler bağlamında oluşturulan sağlık hastalık sistemi, zorlu yaşam koşullarıyla mücadele etmede işlevseldir. Kırsal yaşamın sürdürülebilir kılınmasında da sağlığa hastalığa ilişkin geleneksel bilginin önemli bir yeri vardır. Diğer birçok alanın yanı sıra modern tıpta yaşanan gelişmeler her ne kadar geleneksel yapı üzerinde dönüştürücü etkiye neden olsa da halk tababeti varlığını devam ettirir bir görünüm sergilediği söylenebilir.
Keywords : Sağlık Sosyolojisi, Halk Tababeti, Sağlık Hastalık Pratikleri, Malatya Alevi Köyleri