ERZURUM’DA YAŞAYAN ALEVÎLERİN İBADET HAYATIYLA İLGİLİ TELAKKİLERİ VE UYGULAMALARI

Authors : Lokman Kılavuz, Hanifi Şahin

Pages : 41-72

Doi:10.60163/tkhcbva.1466170

View : 121 | Download : 168

Publication Date : 2024-09-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırma Erzurum yöresinde yaşayan ve Alevî geleneğe mensup bireylerin ibadet telakkilerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmamız, bir topluluğun ortak kültürü içindeki değerlerinin, davranışlarının, inançlarının ve ibadetlerinin tanımlandığı ve yorumlandığı nitel araştırma desenlerinden biri olan etnografik yönteme dayalı olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın katılımcı grubu, Erzurum ilindeki çeşitli ilçe ve köylerde yaşayan Alevîlerden oluşmaktadır. Bu kapsamda, belirlenen 9 ilçe (Aşkale, Çat, Hınıs, Horasan, Köprüköy, Olur, Pasinler, Şenkaya, Tekman) ve 20 köyde bulunan Alevî dedeler ve taliplerle çalışma yapılmıştır. Katılımcılara yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanmış ve bu süreçte elde edilen veriler kayıt altına alınmıştır. Araştırma sonuçları, gözlem, saha notları ve uygulanan görüşme formuyla elde edilen veriler içerik analizi yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir. Araştırmayla ilgili tespit ve değerlendirmeler sonucunda Alevîler arasında dinin pratik yönünü oluşturan ibadetlerin önemli bir yer tuttuğu gözlemlenmiştir. Ancak namaz, oruç, zekât ve hac gibi ibadetlerin yerine getirilmesinde bazı farklılıklar ve ilgisizlikler görülmüştür. Alevî toplulukların İslam’ı tanıdıkları dönemde yaşadıkları göçebe hayatın zorlukları, merkezi yönetimle olan sorunlar, çeşitli mezhepler ve inançların etkisi altında olmaları gibi faktörler, bazı ibadetlerin yerine getirilmemesine veya ibadetlere mesafeli bir tutum sergilenmesine neden olmuştur. Ayrıca, bu ibadetlerin bazı yöre Alevîleri arasında farklı şekillerde yorumlandığı ve kendilerine özgü bir şekilde yerine getirildiği görülmüştür.
Keywords : Erzurum, İslam, Alevîler, İbadet Hayatı, Uygulama