SAFEVÎ DEVLETİNİN KURULUŞ SÜRECİNDE “EHL-İ İHTİSAS” VE ÖNEMİ

Authors : Abdolvahid Soofizadeh

Pages : 105-116

Doi:10.60163/tkhcbva.1574149

View : 87 | Download : 63

Publication Date : 2025-03-26

Article Type : Review Paper

Abstract :Safevî Devleti, başlangıçta bir tarikat olarak ortaya çıkan ancak zamanla siyasi bir güç haline gelen önemli bir devlettir. Safevî Tarikatı’nın kuruluş sürecinde “Ehl-i İhtisas” olarak bilinen bir grup, tarikatın liderliğini ve stratejik kararlarını yönlendirmede kritik bir rol oynamıştır. Bu grup, özellikle küçük yaşta olan Şah İsmail’in tahta çıkışında etkili olmuş, stratejik kararlar alarak Safevî Devleti’nin kurulmasına zemin hazırlamıştır. 14. ve 15. yüzyıllarda Safevî tarikatı, Akkoyunlu ve Karakoyunlu devletlerinden bazen destek alsa da bazen de baskı görmüştür. Ancak Şeyh Safiyyüddin’in soyundan gelen liderler, tarikatı ayakta tutmayı başarmış ve özellikle Şeyh Cüneyd döneminden Türkmen Kızılbaş aşiretlerinin desteğini kazanmışlardır. Bu aşiretlerin yardımıyla Safevî tarikatı askeri ve siyasi gücünü artırmış ve sonunda Şah İsmail’in tahta çıkmasını sağlayan süreci başlatmıştır. Şah İsmail’in tahta çıkışından sonra Ehl-i İhtisas içerisinden seçilen kişiler “Halîfetü’l-hulefâ” unvanına sahip olmuşlardır. Ancak zamanla bu makamın gücü azalmıştır. Safevî Devleti’nin kuruluş sürecinde Ehl-i İhtisas’ın rolü, tarikatın siyasi bir güç haline gelmesinde ve devletin stratejik yöneliminde kritik bir öneme sahiptir. Bu nedenle, bu grubun faaliyetleri ve tarihsel önemi, özellikle devletin kuruluş sürecinde ele alınmıştır.
Keywords : Safevî, Tarikat, Şah İsmail, Ehl-i İhtisas, Halîfetü’l-hulefâ, Kızılbaş.