TÜRK KÜLTÜRÜNDE YARDIMLAŞMA ÖRNEĞİ: İMECE USÜLÜNDEN YARDIM SANDIKLARINA

Authors : Bumin Küçük

Pages : 421-440

Doi:10.60163/tkhcbva.1621270

View : 42 | Download : 49

Publication Date : 2025-03-26

Article Type : Other Papers

Abstract :Türk kültürünün en önemli özelliklerinin başında yardımlaşma gelir. Özellikle kırsal bölgelerde hayvancılıkla ve çiftçilikle ilgilenen kişilerin desteklenmesi ülkenin gelişip kalkınması adına büyük bir önem taşımaktadır. Başlangıçta köylüler arasında imece usulüyle yardımlaşma söz konusuyken bu zamanla kurumsal bir hale evrilmiştir. İmeceden kasıt hem ekim ve hasat işlerinin karşılıklı yardımlaşma ile yapılması hem de ürün bedellerinin bir karşılık beklenmeksizin kamu yararına bırakılmasıdır. Zamanla sadece kol gücüyle birbirine yardım eden kişilerden ve karşılıksız devlete ürün vermekten ziyade çiftçilere tarımsal faaliyetlerinde yardımcı olacak ciddi kurumlara ihtiyaç duyulmuştur. Bu doğrultuda onların ihtiyaçlarının kapsamlı ve ciddi şekilde uygun koşullarda karşılanabilmesi adına önemli adımlar atılmıştır. İlk ciddi uygulama 1863 yılında Midhat Paşa tarafından başlatılmıştır. 1867’de ise resmî bir nizamname yayınlanarak zirai kredi teşkilatına ilişkin esaslar belirgin bir hale getirilmiştir. İlgili tarihi takip eden ve Ziraat Bankası’nın kurulmasına kadar geçen süre zarfında Osmanlı Devleti bünyesindeki vilayetlerde zirai kredi uygulaması yaygınlaştırılmıştır. Böylece temel misyonu zirai faaliyetleri desteklemek olan Ziraat Bankası’nın kurulmasına giden süreç de başlatılmıştır. Midhat Paşa’nın temellerini attığı zirai kredi teşkilatı yine onun gayretiyle hazırlanan nizamnameyle kurumsallaşmıştır. Böylece zirai kredi iş ve işlemleri Osmanlı Devleti’nde ilk defa devlet mevzuatına girmiştir. Bu çalışmada Ziraat Bankası’nın kurulmasına giden yolu hazırlayan yardım sandıklarının ortaya çıkışı, misyonu, faaliyetleri gibi hususlar dönemin kaynaklarından hareketle ele alınmıştır.
Keywords : Memleket Sandıkları, Türk Kültürü, Yardımlaşma, Ziraat Bankası