Danışan Merkezli Manevi Danışmanlık Örneği Olarak İslam Peygamberi Hz. Muhammed’in Uygulamaları

Authors : Yusuf KOÇ

Pages : 159-200

View : 24 | Download : 11

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Sekülerleşmeyle birlikte özellikle Batı toplumlarında oldukça ilgi gören manevi danışmanlık ve rehberlik hizmetleri, ülkemizde de kurumsal olarak Diyanet İşleri Başkanlığı’nın cami dışı yeni bir din hizmeti olarak giderek yaygınlaşmaya başlamıştır. İslami pratikleri merkeze alan Türkiye’deki manevi danışmanlık hizmetlerinde danışan odaklı manevi danışmanlık uygulaması henüz sistematik olarak yapılmamaktadır. Bu tür çalışmaların ülkemizde gelişmesine yardımcı olmayı ve ilgili literatürün oluşmasına katkıda bulunmayı hedefleyen bu makalede, literatür taramasını temel alan dokümantasyon metodu kullanılarak konuya ilişkin teorik bir değerlendirme yapılmıştır. Bu makalenin amacı, İslam Peygamberi Hz. Muhammed’in manevi danışmanlık bağlamında değerlendirilebilecek uygulamalarını “danışan merkezli psikoterapi” bileşenleri özelinde psiko-teolojik açıdan inceleyip adı geçen psikoterapi yaklaşımı kapsamında Hz. Muhammed’in manevi danışman rolünü ortaya koymaktır. Bu rolü ortaya koyarken salt bir psikolojizan tutum benimsenmemesine özellikle dikkat edilmeye çalışılmıştır. Zira böylesi bir yaklaşım, teolojik içerikli peygamberlik makamına yönelik indirgemeci istenmedik bir sonuca yol açabilir. Öncelikle danışan merkezli psikoterapinin hümanistik psikoloji içindeki betimsel tanımının yapıldığı makalede, daha sonra danışanın geri bildirimlerini dikkate alarak terapötik iletişimin temel prensiplerini ortaya koyan İslam Peygamberi Hz. Muhammed’in ashâbıyla yaptığı görüşmeler tematik olarak analiz edilmiştir. Temel hadis kaynaklarındaki konuya ilişkin hadisler dikkate alınarak Hz. Muhammed’in manevi danışmanlık pratikleri psiko-teolojik bağlamda değerlendirilmiştir. Bir manevi danışman olarak İslam peygamberinin otantikliğinin ön plana çıkarılmaya çalışıldığı makalede sonuç olarak insert ignore into journalissuearticles values(i); danışan merkezli psikoterapi özelinde incelenen İslam Peygamberi Hz. Muhammed’in manevi danışmanlığının Rogers’in belirttiği kişisel kaynakları harekete geçirici tutum ve davranış formları olan ‘samimiyet, empati ve koşulsuz kabulü’ içerdiği; insert ignore into journalissuearticles values(ii); İslam peygamberi Hz. Muhammed’in içinde yaşadığı toplumda dinsel bir otorite olarak ‘peygamber’ sıfatıyla teolojik içerikli konuların dışında gündelik yaşama ilişkin psiko-sosyal içerikli görüşmeler de yaptığı; insert ignore into journalissuearticles values(iii); sözü edilen pratik yaşam sorunlarına yönelik yaptığı görüşmelerinde sadece teolojik referansları değil, bireyin psikolojik ihtiyaçlarını da dikkate alarak manevi danışmanlık yaptığı; insert ignore into journalissuearticles values(iv); ve Rogers’in danışan merkezli psikoterapi yaklaşımındaki danışmanlık becerisi bileşenlerinin İslam peygamberi Hz. Muhammed’in yapmış olduğu manevi danışmanlık uygulamalarında da tematik olarak yer aldığı saptanmıştır.
Keywords : Manevi danışmanlık ve rehberlik, Hz Muhammed, İslam, Danışan odaklı psikoterapi, Carl Rogers