Erken-Modern Bir Askerî Tarihçi Olarak Kâtip Çelebi

Authors : Dindar Negiş

Pages : 1-18

Doi:10.52792/tws.1403726

View : 91 | Download : 157

Publication Date : 2024-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Klasik Çağı’nın önde gelen entelektüellerinin başında gelen Kâtip Çelebi; Tarih, coğrafya, biyografi, bibliyografya, siyaset bilimi ve daha birçok alana ilgi duymuş ve bu ilgisini eserleriyle ölümsüzleştirmiştir. Her ne kadar kimi eserlerinin bugün için bir nüshası dahi bulunamasa da yapıtlarının toplam el yazması kopyalarının beş yüzden fazla olduğu bilinmektedir. Kitapların ancak yazma eserler halinde meydana gelip çoğaldığı Klasik Çağ düşünüldüğünde beş yüzden fazla el yazmanın müellifi olmak, halkın ve aydın çevrenin gözünde Çelebi’nin ne denli değer gördüğünü gösteren bir olgudur. Üstelik bu takdir ve geçmişten beri süren akademik ilgi, yalnızca Osmanlı-Türk sahasında değil Batı’da da söz konusudur. Her ne kadar Kâtip Çelebi’ye olan ilgi bugün devam etse de onun eserlerinde hatırı sayılır bir yer kaplayan askerî tarih ürünlerine ve onun askerî tarihçiliğine hakkıyla değinilmiş değildir. Bu çalışmada, kısa bir hayat hikayesine ve konumuz harici eserleri hakkında genel bir mâlumata müteakip Çelebi’nin özellikle Tuhfetü’l-kibâr ve Fezleke gibi eserlerindeki askerî tarih niteliği, Çelebi’nin bu eserlerindeki üslubu, izlediği yol, kaynakları ve modern askerî tarih metinleriyle kıyası neticesinde; kendisinin askerî tarihçi yönüne dikkat ve ilgi çekilmiştir. Bu vesileyle de Türk askerî tarihindeki önemi ve alana katkısına dair bir değerlendirme yapılmıştır.
Keywords : Kâtip Çelebi, Askerî Tarih, Tuhfetül Kibâr fî Esfâril Bihâr, Fezleke, Askerî Tarih Literatürü, Osmanlı Askerî Tarihi