Yağlık Ayçiçeği Üretiminin Ekonomik Analizi: Kırklareli İli Örneği

Authors : Arif SEMERCİ

Pages : 616-623

Doi:10.30910/turkjans.633530

View : 29 | Download : 9

Publication Date : 2019-10-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’nin tarımsal üretimde arz açığı olan ürün gruplarından biri de yağlı tohumlu bitkilerdir.  2016 yılında ülkenin yağlı tohumlar ve türevleri ithalatı 3,4 milyar$, ayçiçeği ve ayçiçeği yağı ithalatı ise 1,3 milyar$ olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’nin 2017 yılında yağlı tohumlar üretim miktarı 3,9 milyon ton olup, üretimden ayçiçeğinin aldığı pay ise %50,56’dır. Aynı yılın verilerine göre Türkiye’de yağlık ayçiçeği üretim alanı 681.000 ha, üretim miktarı 1.800.000 ton ve verim ise 2,64 ton /ha’dır.  Trakya Bölgesi’nin Türkiye yağlık ayçiçeği üretim alanındaki payı 2017 yılı için %49,26, üretim miktarındaki payı ise %44,81 olmuştur. Araştırma alanı olarak belirlenen Kırklareli ili ülke yağlık ayçiçeği ekim alanı ve üretim miktarı bakımından 5. sırada yer almakla birlikte Türkiye ayçiçeği ekim alanlarının %11,46’sını, yağlık ayçiçeği üretim miktarının ise %10,77’sini oluşturmaktadır . Yapılan bu çalışmada ülkenin önemli yağlık ayçiçeği üretim merkezlerinden olan Kırklareli ilinde yağlık ayçiçeği üretim maliyeti ayrıntılı olarak irdelenmiş, özellikle fark desteği uygulamasının üretici geliri üzerindeki yansıması incelenmiştir. Araştırmanın yürütüldüğü ilde Tabakalı Örnekleme Yöntemine göre belirlenen 116 işletmeden elde edilen verilerle yağlık ayçiçeği üretimi ekonomik boyutlarıyla incelenmiştir. Bu çalışmada, Kırklareli ilinde 2009 yılında yağlık a yçiçeği üretim maliyeti 1036,62$/ha , ton başına maliyeti ise 572,72$ , 2017 yılı için de bu değerler sırasıyla 994,73$/ha ve 432,49$ olarak belirlenmiştir.  İncelenen işletmelerde 2009 yılında fark desteği uygulaması ile üretici gelirinde hektar başına 251,72$ düzeyinde artış sağlamış, yağlık ayçiçeği gelirinde fark desteğinin payı %21,73 olmuştur. 2017 yılında ise bu değerler sırasıyla 265,10$ ve %22,45 olarak gerçekleşmiştir. Ancak yağlık ayçiçeğinde uygulanan fark desteğinde birim fiyatları 2017 yılında 2009 yılına göre yaklaşık %14 oranında azalış göstermiştir. Bu durum yağlık ayçiçeği üretiminden elde edilen geliri olumsuz yönde etkilemiştir.
Keywords : Yağlı tohumlar, ayçiçeği, maliyet analizi