Gıda Atığı Kompostu ile Kimyasal Gübre Uygulamasının Marul ve Ispanak Yetiştirilen Vertisol Grubu Toprakların Verimliliğine Etkileri

Authors : Serhat Gürel

Pages : 396-408

Doi:10.30910/turkjans.1433803

View : 83 | Download : 131

Publication Date : 2024-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Gıda atığı kompostunun (GAK) kimyasal gübreyle beraber ve ayrı uygulanmasının toprak verimliliği üzerindeki etkilerini araştırmak amacıyla yürütülmüştür. Deneme tesadüf parselleri deneme desenine göre sera koşullarında, 2 kimyasal gübre uygulaması (kimyasal gübreli ve gübresiz), 1 kompost materyali (gıda atığı kompostu), 4 farklı doz (0, 8, 16, 24, 32 gr kg-1) ve 3 tekerrürlü olacak şekilde yürütülmüştür. Kimyasal gübre olarak 15 kg saf azot (N) da-1 için 15-15-15 NPK (N:P2O5:K2O) gübresi 2 t da-1 olacak şekilde uygulanmıştır. Genel olarak, GAK uygulamaları toprakların verimlilik parametrelerini ve bitki besin elementi içeriklerini artırmıştır. Hem marul hem de ıspanak deneme sonuçlarının ortalamaları birlikte değerlendirildiğinde; toprağın elektriksel iletkenliğini (EC) %57.21, organik maddeyi (OM) % 61.23, toplam N’yi %48.35 oranında artırdığı ve toprak reaksiyonunu (pH) %3.29 oranında düşürdüğü belirlenmiştir. Toprağa GAK + NPK eklendiğinde ise, toprağın EC\'sini %76.85, OM\'yi % 72.35, toplam N\'yi %56.25 ve alınabilir çinkoyu (Zn) % 29.19 oranında artırdığı, toprak pH\'ını da % 4.66 oranında azalttığı belirlenmiştir. Bu sonuçlardan farklı olarak; GAK tek başına uygulandığında marul bitkisinin bulunduğu topraklarda alınabilir fosfordaki (P) artış % 67.63, GAK+NPK uygulamasında artışı % 47.14 gerçekleştirmiştir. Bu parametrelerin en yüksek değerleri GAK ilavesinin 32 g kg-1 dozunda elde edilmiştir. GAK’nin toprağa uygulanması, toprağın pH\'ını düşürmüş ve EC’yi arttırmıştır. GAK uygulamasıyla birlikte toprağın OM içeriği olmak üzere toplam N, ve yarayışlı P ile Zn, bakır (Cu) ve mangan (Mn) gibi bazı mikro element içeriğinde artış görülmüştür.
Keywords : kompost, gıda atığı, vertisol, toprak verimliliği, marul, ıspanak