Ortaçağ Kafkas Ticaret Yollarında Arran ve Berde’nin Konumu

Authors : Beşir MUSTAFAYEV

Pages : 15-49

View : 16 | Download : 11

Publication Date : 2018-12-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Bölge Araplar gelmeden önce Sâsaniler’in hâkimiyetinde olup, ismi Albanya diye anılıyorken, daha sonra Arran denilmeye başlandı. Azerbaycan Türklerigünümüzde bu bölgeyi “Aran” şeklinde telaffuz etmektedir. VI. yüzyıldan itibaren Kafkasya’nın iktisadi ve siyasi özelliklerini taşıması nedeniyle, bölgenin ve dünyanın dikkatini üzerine çeken Berde, Arran’ın başkenti ilan edilmiştir. Berde’nin ismi ile ilgili kaynaklarda değişik isimlerle karşılaşıyoruz. Bilinen en eski ismi “Hârum” idi. Daha sonra Uti eyaletinin adına bir şehir yaptırılır ve adına “Guti” denir. En çok Ermeni tarihçileri Ermenileştirmek amacıyla ismini değiştirerek “Parta” demişlerdir. Bunun dışında bazı kaynaklarda“Basuka”, “Beride”, “Berze”, “Berdah”, “Berdos”, “Berdaa” vb. gibi isimler de geçmektedir. Zamanla çeşitli değişikliklere maruz kalsa da, günümüzde ilkin Berde ismini koruyabilmiştir. Ortaçağ Azerbaycan şehirleri içerisinde siyasi, kültürel ve iktisadi yönden gelişen, özellikle V. yüzyılda yıldızı parlayan Berde, kısa zamanda herkesin uğrak yeri olmuştur. Berde, yer üstü ve yer altı zenginlikleri, saf havası, bereketli toprağı, bol suyu, çeşitli meyveleri ve ıtır kokan çiçekleri ile bir gülistanı andırıyor. Konumu itibariyle ister Arran isterse de Kafkas ticaret yollarına sağladığı değer Ortaçağ kaynaklarınca sabittir. 
Keywords : Berde, Arran, Kafkas, Aras nehri, ticaret yolları, ortaçağ