Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Samsun Sahil Demiryolunun Kuruluşu (1923-24) ve Türk Anonim Şirketi

Authors : Nuri YAVUZ, Abdullah KARA

Pages : 68-83

View : 13 | Download : 26

Publication Date : 2019-06-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Normal 0 21 false false false TR X-NONE AR-SA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:`Normal Tablo`; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:``; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:`Calibri`,sans-serif; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;} Demir yolu ulaşımı, insanların çok eski dönemlerden itibaren önce taş ve tahta sonra ise yerlere demir ve çelikten raylar döşeyerek oluşturdukları ve bir yerden diğerine gitmek için kullandıkları bir ulaşım dürüdür. 19. Yüzyılda İngiltere’de lokomotifin keşfedilmesi demiryolu ulaşımında yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. Demiryolu başlangıçta kömür taşımak amacıyla kullanılmışsa da zamanla yerleşim birimleri arasında yolculuk yapmak ve yolcu taşımacılığı alanında kullanılmaya başlamıştır. Türkiye’de ilk demiryolu yapımı 1856 yılında İzmir-Aydın arasında 130 km’lik bir demiryolu hattının kurulmasıyla başlamıştır. Cumhuriyet’in kuruluşuna kadar yapılan tüm demiryolları yabancı şirketler tarafından yapılmış ve işletmesi imtiyazlı bu şirketlere verilmiştir. Cumhuriyet döneminde her alanda olduğu gibi demiryolu yapımında da millileşme yoluna gidilmiştir. Demiryolu kurulan illerden birisi de Samsun olmuştur.  Samsunlu ailelerden Nemlizade ailesi ve Türkiye Cumhuriyeti Nafia Vekâleti arasında Samsun’dan Çarşamba, Terme, Bafra ve Alaçam’a kadar bir demiryolu kurulması için anlaşmaya varılmıştır. Ayrıca imzalanan mukavelenin 5. maddesine göre bir Türk Anonim şirketi kurulmuş ve millileşme hususunda bu alanda önemli bir adım atılmıştır. 
Keywords : Samsun, Demiryolu, Türk Anonim Şirketi, Cumhuriyetin ilk yıllarında Millileşme Faaliyetleri