A Myth About the Emergence of the Qaramanid Dynasty as Reflected in the Ottoman Sources

Authors : Mehmet Akif ERDOĞRU

Pages : 12-21

Doi:10.56252/turktarars.1149545

View : 18 | Download : 8

Publication Date : 2022-12-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Karaman Devletini kuran Karamanlı hanedanının veya boyunun Anadolu’ya ne zaman ve nasıl geldiği konusu, halâ çözümlenememiş tarihsel bir problemdir. Ünlü Türkolog merhum Fuat Köprülü’nün insert ignore into journalissuearticles values(1890-1966);, 1922 yılında ileri sürdüğü görüş, büyük ölçüde geçerliliğini halâ korumaktadır. Yeni bir kaynak eser çıkmadığı sürece, bu sorun, çözümlenmeden kalacaktır. Genel görüş, Moğol istilasından kaçan Oğuzların Afşar şubesine mensup Karamanlı boyunun Azerbaycan’ın Şirvan veya Arran bölgesine geldikleridir. Buradan da Sivas yoluyla Ermenak havalisine gelmişlerdir. Sivas’ta çıkan Babaî ayaklanmasının, Karaman devletinin kurulmasında tesiri olduğu ileri sürülür. On üçüncü yüzyıl ortalarında Selçuklu-Ermeni uc bölgesi olan Ermenak’ta, Karaman Beyin riyasetinde, Karamanlı aşireti bağımsız davranmaya başlamıştır. Bunların, Moğollar, Ermeniler ve Selçuklu sultanlarıyla ilişkileri düzenli değildir. Onlar, bu bölgede, yağma ve talan ile uğraşmışlardır. Karaman Bey, Ermenak’ı Ermenilerden alınca, burayı siyasi bir merkez haline getirmiştir. Daha sonra Larende’yi ele geçirmiştir. Bu konuyla ilgili Selçuklu, Arap ve Ermeni kaynakları, büyük ölçüde incelenmiştir. Karamanlılar hakkında Memluklu tarihçilerinin bu konuda verdiği bilgilerin güvenilir olup olmadığı ayrıca ele alınması gereken bir konudur. Mustafa Ali, Ruhi, Müneccimbaşı, Kâtip Çelebi, Hayrullah Efendi, Hezarfen Hüseyin Efendi, Cenabi ve Müneccimbaşı gibi Osmanlı vakanüvisleri de, Karamanlı hanedanının ortaya çıkışı üzerine kafa yormuşlardır. Ancak bu kaynaklar, geç tarihli olduğundan dolayı, tarih metodolojisi açısından sorunludur. Nitekim ünlü makalesinde Fuat Köprülü bu kaynakların çoğunu dikkate almamıştır. Ancak, Osmanlı tarihçilerinin, bu konuyu nasıl algıladıklarını göstermesi açısından, bu metinler önemlidir. Bu konudaki Osmanlı metinlerinin, kaynağı da belirsizdir. Büyük ihtimalle, bunlar bir derlemeden ibarettir. Karamanlıların resmi tarihi Şikarî Tarihi’ndeki bilgiler ile Osmanlı tarihçilerinin verdikleri bilgiler birbiriyle uyuşmaz. Biz bu makalemizde, en azından, Karamanlılarla ilgili bu metinleri bir araya getirerek yayınlamaktayız. Yukarıda belirttiğimiz gibi, sorun, ne yazık ki çözümlenmeden kalmaktadır.
Keywords : Ermenak, Avşar, Karamanlılar, Selçuklular, Karamanoğulları, Oğuzlar