KARA ÖLÜMÜN ALTIN ORDA ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: SİYASET, EKONOMİ, TOPLUM, MEDENİYET

Authors :

Pages : 58-76

Doi:10.56252/turktarars.1445057

View : 76 | Download : 71

Publication Date : 2024-06-28

Article Type : Other Papers

Abstract :Araştırma hedefleri ve materyalleri: Bu çalışma, XIV. ve XV. yüzyıllarda Altın Orda topraklarında yaşanan Kara Ölümün (Yersinia pestis bakterilerinin neden olduğu hıyarcıklı veba salgını) siyasî, ekonomik, sosyal ve kültürel sonuçlarına genel bir bakış sunmaktadır. Orta Çağ Avrupa ve Orta Doğu için geliştirilen yapıyı dikkate almaktadır. Kara Ölümün XIV. yüzyılın ortalarında meydana çıkmasından önce Altın Orda’da Orta Çağ’a özgü bir nüfus artışı olup olmadığını değerlendirmektedir. Nüfus azalmasının seviyesini ve bunun siyasal istikrarsızlığa nasıl yol açtığını göz önüne koymaktadır. Hıyarcıklı veba salgınının Moğol orduları tarafından bir silah olarak nasıl kullanıldığına da dikkat çekmektedir. Belli mesleklerde ve el sanatlarındaki düşüş, gıda tedariki tehlikesi ve enflasyona yol açan işgücü maliyetinin artması gibi ekonomik sonuçları da incelemektedir. Ayrıca, nüfusun önemli bölümünün ani ölümünün yol açtığı sosyal krizi de ele almaktadır. Araştırmanın sonuçları ve yeniliği: XIII. yüzyıldan XIV. yüzyılın ortalarına kadar kentleşmedeki yükselişi, nüfusun çöküşü ve XIV. yüzyılın ikinci yarısında başlayan kent merkezlerinde gerileme izlemiştir. Kara Ölüm, çoğu yerleşik merkezin gerilemesiyle nüfus üzerinde baskıya yol açarken, aynı zamanda bazı yerleşik bölgeler vebadan kaçabilmiş, hastalığa daha az duyarlı olan birçok göçebe nüfus da vebadan kurtulabilmiştir. Çalışma ayrıca, edebi dillerdeki gerilemeyi ve dindarlıktaki artışı da incelemektedir. Son olarak, XV. yüzyılın ortalarında başlayan nüfustaki iyileşmeyi de ele almaktadır.
Keywords : Kara Ölüm, Nüfus, Siyasî İstikrarsızlık, Ekonomik Kriz, Sosyal Kriz, Edebi Diller, Dindarlık