1921 TEŞKİLÂT-I ESASİYE KANUNU’NUN YAPIMI BAĞLAMINDA TBMM’NİN KURUCU SIFATI

Authors : Emre GEZER

Pages : 501-534

Doi:10.54049/taad.1140213

View : 20 | Download : 7

Publication Date : 2022-07-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalenin konusu, 1921 Teşkilât-ı Esasiye Kanunu’nu kabul eden TBMM’nin kurucu iktidar niteliğinin incelenmesidir. Makalede öncelikle sorunlar dizgesi olarak adlandırdığımız sürecin hazırladığı ve yeni devletin üzerinde inşa edileceği siyasal ve sosyolojik temeller ortaya konmuş ve ardından kurucu iktidar kavramı anayasa hukuku öğretisi bağlamında ele alınmıştır. Osmanlı Devleti’nin çöküşü, üç temel erkin etkinliklerini yitirmeleri bakımından incelenmiştir. Türkiye Devleti’nin kuruluşu ise Teşkilât-ı Esasiye Kanunu’nun kabulü odağında, TBMM’nin kuruluşunun ardından yaşanan anayasasızlaştırma öncül süreciyle ve devlet şeklinin belirlenmesi ardıl süreciyle birlikte incelenmiştir. Makaleye konu olan sürecin tarihi değeri, göreve başlarken TBMM’ye atfedilen “kurtarıcı” sıfatının zamanın şartları içerisinde “kurucu” sıfatına evrilmesidir. Bu tarihi vakadan elde ettiğimiz verilerle anayasa hukuku öğretisinde ulaştığımız sonuç ise Teşkilât-ı Esasiye Kanunu’nu kabul eden ve bu eylemi ile Türkiye Devleti’ni kuran TBMM’nin, mevcut bir devletin kuruluşunu yenileyen asli kurucu iktidar sıfatıyla görev yaptığı tespitidir.
Keywords : Anayasa, asli kurucu iktidar, anayasasızlaştırma, TBMM, Teşkilât ı Esasiye Kanunu