ULUSLARARASI MAL SATIMINA İLİŞKİN SÖZLEŞMELER HAKKINDA BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ANTLAŞMASI’NA TÂBİ SÖZLEŞMELERDE BOŞLUK DOLDURMA

Authors : Barış Demirsatan

Pages : 325-354

Doi:10.54049/taad.1683928

View : 48 | Download : 36

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Her normun bünyesinde uygulanması gereken bir uyuşmazlığa ilişkin boşluk bulunması mümkündür. CISG, 7/II hükmünde özel bir boşluk doldurma yöntemi sevk etmiştir. Bunun gerisinde CISG’in özerk, yeknesak uluslararası satış hukuku yaratma ülküsü vardır. CISG’de norm eksikliğinden bahisle CISG 7/II hükmünün uygulanabilmesi için öncelikle, CISG’e tâbi satış sözleşmesinde herhangi bir hükmün bulunmadığı sonucuna varılması icap eder. İkinci olarak boşluğun, CISG tarafından düzenlenmek istenen bir hususta bulunması şarttır. Harici boşluğun bulunduğu bir konuda, esasa uygulanacak hukuk geçerli olur. Bu itibarla TMK 1 gereğince, uyuşmazlık atipik veya arızî nitelik taşımadıkça uygulanır bir yedek hukuk normu varsa, tatbik edilir. Aksi takdirde örf ve âdet hukuku da uygulanmıyorsa, yargıç hukuk yaratır. CISG kalınması gerektiğinden, bu faaliyetin sıradan bir yasa boşluğu doldurma etkinliğinden farkı yoktur. CISG tarafından düzenlenmek istenen ancak açık hüküm getirilmeyen hususta boşluk varsa, dahili boşluk söz konusudur. CISG 7/II uyarınca, boşluğun doldurulması için öncelikle CISG’in temelinde yer alan genel ilkelere başvurulması gerekir. CISG bünyesinden türetilecek ilkeler doğaları gereği soyut nitelikte olacaklarından, uyuşmazlığın çözümüne uygulanabilmeleri için normlaştırılmaları gerekir. Bu itibarla, bu faaliyet, Türk hukukunda yargıcın hukuk yaratmasıyla özdeş olacaktır. Türk hukukunda CISG 7/II’nin temel işlevi, Türk hukukundaki CISG dışındaki normlara başvurulmasını, böylece CISG’in uluslararası yeknesak ve özerk satış hukuku yaratma amacının göz ardı edilmesini önlemektir. CISG’den türetilen bir genel ilkeye ulaşılamadığı takdirde esasa uygulanan hukuka başvurulur. Bu olasılıkta, yasa boşluğu doldurmak gerekirse CISG’in uluslararası niteliği ile uyuşur özerk ve yeknesak satış hukuku yaratma gerekliliğine uyulması gerekir.
Keywords : Dahili boşluk, harici boşluk, sözleşme boşluğu, yasa boşluğu, CISG