Osmanlı Dönemi Tereke Defterleri ve Tereke Çalışmaları

Authors : Fatih BOZKURT

Pages : 193-229

View : 18 | Download : 25

Publication Date : 2017-02-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı dönemi tereke defterlerini konu edinen bu makale esas olarak iki bölümden  oluşmaktadır. İlk olarak tarihsel kaynak olarak tereke defterleri ele alınmıştır.  Tereke defterlerinin karakteristik özellikleri, muhtevası, içerdiği verilerin kapsam  ve sınırları, bu kayıtları tutan mahkemelere ilişkin bilgi ve tespitler, kavramsal  açıklamalar ilk bölümün konularıdır. Tereke çalışmalarının ortaya çıkışı, gelişimi,  ele alınan konular, takip edilen yöntem ve yaklaşımlar ise makalenin ikinci kısmını  meydana getirmektedir. Tereke defterleri, Osmanlı tarihçilerinin 1950’li yıllardan  itibaren tanımaya başladıkları önemli bir kaynak koleksiyonudur. Kadı sicillerindeki  diğer belge türleri gibi Osmanlı tarihinin farklı alanlarına dair içerdiği kıymetli  veriler çok sayıda akademik incelemenin ortaya çıkmasına katkı sağlamıştır.  Bununla birlikte, Ö. Lütfi Barkan’ın 1966 yıllında yayımlanan öncü çalışmasını  takip eden yirmi yıl boyunca Türkiye’de tereke çalışmalarının kesintiye uğradığı  görülmektedir. 1990’lı yıllardan itibaren ise servet, üretim ve ticaret, tüketim, toplumsal  gruplar, demografi, miras, maddi kültür, yaşam tarzı vb. konularda araştırma  yapan tarihçilerin ve diğer disiplinlerden bilim adamlarının tereke defterlerine  artan ilgisi söz konusudur. Mevcut tereke çalışmalarının sayısal olarak büyük  kısmı son on beş yılda kaleme alınmıştır. Artan ilgi ve yayın sayısına rağmen tereke  çalışmalarında gerek nicelik gerekse nitelik olarak gelişime ihtiyaç duyulduğu  belirtilmelidir.
Keywords : osmanlı, tereke