Yönetmen ve Uyarlamada Aşırı Yorum: “Yeraltından Notlar” ve “Yeraltı” Arasında

Authors : Barış KILINÇ

Pages : 55-64

Doi:10.18037/ausbd.95256

View : 20 | Download : 11

Publication Date : 2015-03-01

Article Type : Review Paper

Abstract :Herhangi bir romanın filmini çekmek, cevapları üzerinde uzlaşılması çok da kolay olmayan birçok sorunu beraberinde getirir. Bunlardan ilki ve belki de en çok tartışılanı, uyarlanan romana sadık kalınıp kalınmadığıdır. Bu tartışmayı sonlandırabilmek için sadakati ya da sadakatsizliği kanıtlayacak nesnel bazı ölçütlerin ortaya konulabilmesi zorunludur. Oysa böyle bir ölçüt ya da ölçütler yoktur; buna rağmen kimi uyarlamalar aslına sadık olduğu için övülürken kimi uyarlamalar da aşırı ve hatta yanlış yorum olarak nitelendirilerek sadakatsizlikle suçlanmaktadır. Bu makalede de, yönetmenin uyarlama yaparken aşırı yorum yapma hakkının olup olmadığı sorusu tartışılmaktadır. Zeki Demirkubuz’un Dostoyevski’nin Yeraltından Notlar romanından uyarladığı filmi Yeraltı üzerinden tartışılmaya açılan bu soruya cevap aranırken, Dostoyevski’nin sınırsız edebi evrenini kendine özgü ve kendine göre yorumladığı görülen değişik yazar, düşünür, kuramcı ve bilim adamlarından yararlanılmaktadır. Bu yorumlar nasıl aşırı olarak nitelendirilmiyorsa Demirkubuz’un yorumunun da aşırı olarak nitelendirilmemesinin çok daha doğru olacağı düşünülmektedir. Hatta böyle düşünüldüğünde uyarlamada yönetmenin aşırı yorum hakkına sahip olduğu bile söylenebilir. Literatür taraması ile elde edilen veriler ışığında eleştirel ve betimleyici bir analizle yazılan bu makalede bu iddia konu edilmektedir.
Keywords : Uyarlama, Aşırı Yorum, Dosto yevski, Yeraltı, Zeki Demirkubuz