Türkiye’de Eğitim Eşitsizliğinin Farklı Yüzleri

Authors : Seda YILDIZ, Derya GÜLTEKİNKARAKAŞ

Pages : 271-292

Doi:10.18037/ausbd.566795

View : 22 | Download : 16

Publication Date : 2019-06-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Bireylerin ve toplumların gelişiminde hayati rol oynayan eğitim olanaklarına erişim eşitlikçi ve hak-merkezli olmaktan uzaklaştığı ölçüde, farklı toplumsal kesimler arasındaki eşitsizlikler derinleşmektedir. Çalışmada, Türkiye’de eğitim alanındaki eşitsizlik farklı veçheleri ile incelenmekte ve 2008-2016 dönemi için ülke, bölge ve cinsiyet bazında ortalama öğrenim süresi ve okullaşma oranları temelinde eğitim kazanımları hesaplanarak, eğitime toplumun farklı kesimlerinin erişiminin ne ölçüde eşitlikçi olduğu sorgulanmaktadır. Bu kapsamda, Eğitim Gini İndeksi (EGİ) yöntemi kullanılarak eğitim seviyelerine göre indeks değerleri hesaplanmakta ve eğitim Lorenz eğrileri çizilerek eşitsizliğin seyri gözlemlenmektedir. Ayrıca okullaşmanın standart sapma değerleri ve ortalama öğrenim süreleri üzerinden eğitimde Kuznets eğrisinin oluşup oluşmadığı incelenmekte ve EGİ değerlerinin gelir dağılımı ile ilişkisine bakılmaktadır. Analize göre ülke genelinde okullaşmanın artması ve azalan EGİ değerleri, eğitimde eşitsizliğin azaldığına işaret etmektedir. Ancak, veriler yaş, cinsiyet ve bölge değişkenlerine göre inceltildiğinde, eşitsizliklerin devam ettiği görülmektedir. Eğitim harcamalarında kamudan hanehalklarına doğru kayış ve en yüksek %20’lik gelir grubu lehine farklılaşma, eğitim eşitsizliğini arttırmaktadır. En yüksek %20’lik gelir grubunun eğitim harcamalarının toplam tüketim harcamalarındaki payı, diğer gelir gruplarının toplamına ve özellikle de en düşük %20’lik gelir grubuna göre artmaktadır. Analiz, Türkiye’de eğitime erişimde eşitliğin sağlanamadığını ve eğitime sosyal statü, cinsiyet, yaşanılan bölge ve aile gelir düzeyinden bağımsız erişim sağlayacak politikaların geliştirilmesi gerektiğini göstermektedir.
Keywords : Eğitim, Eğitim Eşitsizliği, Bölgesel Eşitsizlik, Eğitim Gini İndeksi