Eskişehir Şeker Fabrikası’nın Görsel Sosyolojisi: İşçi Deneyimleri

Authors : Gülbin Özdamar Akarçay, Erhan Akarçay

Pages : 117-146

Doi:10.18037/ausbd.1316345

View : 271 | Download : 327

Publication Date : 2023-10-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada Eskişehir Şeker Fabrikası özelinde Türkiye’de şekerin üretim, tüketim süreçlerine odaklanılarak şeker üzerindeki değişen politikalar irdelenmiştir. Eskişehir Şeker Fabrikası’nın toplumsal bellekteki yeri cumhuriyet modernleşmesi ideallerinin temsilini gösteren arşiv fotoğraflarından yararlanılarak işçi deneyimleri üzerinden ortaya konulmuştur. Türkiye Cumhuriyeti’nin sanayileşme ve modernleşme projesinin en önemli araçlarından birine dönüşen şekerin ve şeker fabrikalarının tarihini modernleşme, sanayileşme, toplumsal ve kent belleği bağlamında okumak mümkündür. Bu çerçevede Eskişehir Şeker Fabrikası, fabrikanın kurulu olduğu bölge (Şeker Mahallesi), lojmanları, okulu, spor kulübüyle birlikte toplumsal yaşamın örgütlendiği ve biçimlendiği bir anlayışı temsil etmektedir. Eskişehir’e özgü mekânlardan biri olarak Şeker Fabrikası kentin sembollerinden biridir. Bu bağlamda veri toplama aracı olarak odak grup görüşmesi ve fotografik uyarım tekniği tercih edilmiştir. Çalışmada üç kuşak şeker fabrikası çalışanının bir arada olarak fabrikanın geçmişine ve bugününe dair anlatılarını aynı ortamda aktarmaları amaçlanmıştır. Fotografik uyarım ile katılımcılara, fotoğraflarda tespit edilen değişiklikler, bunların ne ifade ettiği, toplumsal anlamlar, toplumsal değişme, üretim ilişkileri, sosyal yaşam ile ilişkili sorular sorularak, sosyal ve kültürel olaylar hakkındaki detaylı bilgilere ulaşmak amaçlanmıştır. Böylelikle Eskişehir Şeker Fabrikası’nın kent ve fabrika belleğindeki toplumsal izleri ortaya çıkarılmıştır.
Keywords : Şeker, Sanayileşme, Modernleşme, Görsel Sosyoloji, Eskişehir Şeker Fabrikası