Birgivî Mehmed Efendi’nin hayatı, ilmî kişiliği ve eğitim anlayışı

Authors : Ahmet Ali ÇANAKÇI

Pages : 89-121

View : 22 | Download : 12

Publication Date : 2019-12-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, XVI. yüzyılda yaşamış çok yönlü bir Osmanlı âlimi olan Birgivî Mehmed Efendi’nin insert ignore into journalissuearticles values(ö. 981/1573); hayatı, eserleri, ilmî kişiliği ve eğitim anlayışının formal ve informal bağlamda incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda Birgivî’nin eğitim anlayışı; eğitim-öğretime ve bu yöndeki toplumsal gelişmelere katkısı ekseninde ele alınmış, bu çerçevedeki eğitim yaklaşımı, yöntem ve ilkeleri ortaya konulmuştur. Çalışmada, tarama modeli benimsenmiş, literatür taraması ve doküman incelemesi/analizi yöntemleri kullanılmıştır. Bu çerçevede konuyla ilgili kaynaklar taranmış, Birgivî Mehmed Efendi ile ilgili eserlerden ve konuyla ilgili yapılan benzer çalışmaların bulgularından faydalanılmıştır. Ulaşılan dokümanlar ve bulgular, doküman analizi sonucu çalışmanın problemi, amacı, yöntemi çerçevesinde belli temalar altında tasnif edilmiş ve literatür ışığında değerlendirilmiştir. Çalışmada ulaşılan bulgulara göre; Birgivî Mehmed Efendi ilmî kişiliği, düşünce/anlam dünyasının merkezinde yer alan hayata eleştirel bakışı ve mert, tavizsiz yapısı ile ön plana çıkmaktadır. Toplum üzerinde, örgün eğitimde müderrisliği, yaygın eğitimde vaazları ile etkili olmuş, ilmî kişiliği, eğitimciliği, ilkeleri, eleştirel yaklaşımı ve tartışmaları ile bir döneme damgasını vurmuştur. Pedagojik ve andragojik yaklaşım ile medreselerde öğrencilerin, camilerde halkın eğitimini amaçlamıştır. Tedris, telif ve irşâd faaliyetleri ile fonksiyonel olarak toplum üzerinde etkili olmuş, hurafe ve batıl inançların karşısında yer almış, eğitimde eleştirel yaklaşımı benimsemiştir. Dinî ve sosyal sorunlara duyarsız kalmamış, söz-davranış uyumu, bilimsel temelli fikirleri ve toplumun her kesiminin anlayacağı eserleri ile toplumda bir zihniyet dönüşümünün gerçekleşmesi için çaba sarfetmiştir. Kur’an’ın farz kıldığı ve Hz. Peygamber insert ignore into journalissuearticles values(sav);’in benimsediği “emr-i bi’l-ma’rûf ve nehy-i ani’l-münker” ve “itidal” ilkesi ekseninde eğitim anlayışını temellendirmiş ve hayatının sonuna kadar eğitim faaliyetlerinden hiç ayrılmamıştır. Sonuç olarak Birgivî’nin, halen dünyanın farklı ülkelerinde okunan eserleri ile günümüzde de etkisi devam eden uluslararası düzlemde dünyaya mal olmuş idealist bir eğitimci olduğu söylenebilir.
Keywords : Birgivî Mehmed Efendi, İlmî Kişilik, Eğitim, Öğretim, Yöntem, Yaklaşım