Hasan-ı Basrî Kırâatinin Temel Özellikleri

Authors : Mehmet KILIÇ

Pages : 41-54

Doi:10.53112/tudear.1266824

View : 23 | Download : 24

Publication Date : 2023-06-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Dinin temel bilgi kaynağı olan Kur’ân-ı Kerîm, farklı kırâat imamları tarafından farklı vecihlerde okunmuştur. Bu kırâat imamlarından biri de Hasan-ı Basrî’dir. İslam düşünce tarihinde önemli bir yere sahip olan Hasan-ı Basri, Kur’ân-ı Kerîm kıraatında önde gelen isimlerden biridir. Zira onun kendine ait bir kıraati bulunmaktadır. Onun kırâati mütevatir, âhâd şâz ve mevzu şeklinde tasnif edilen kıraat türlerinden şâz kıraat kapsamına dahildir. Bu ise, onun kıraatinin, on dörtlü kıraat sistemi içerisinde yer alması demektir. Kırâatler farklılıkları, usûl ve ferş-i hurûf olmak üzere iki grupta değerlendirilir. Kıraatte usûl, istisnaları olmakla beraber kırâat imamlarının belirli kaidelere binaen bazı kelimeleri Kur’ân’ın her yerinde aynı şekilde okumaları demektir. Bu tür kıraat farklılıkları manaya herhangi bir etkide bulunmaz. Buna mukabil belli bir kaideye dayanmayan Kur’ân’da dağınık olarak bulunan kırâat faklılıklarına ferşî farklılıklar denir. Bunlar ise anlam değişikliğine neden olmaktadır. İşte bu çalışmada da Hasan-ı Basrî’nin kırâati, usûl ve ferş açısından incelenmiştir. Usûl açısından da diğer kırâatlerden ne şekilde farklılık gösterdiğine bazı örnekler verilerek ele alınmıştır. Aynı şekilde ferş açısından da manayı etkileyen kırâat farklılıklarına bazı örnekler verilerek diğer kırâatlerle mukayese edilmiştir.
Keywords : Hasan ı Basri, Kıraat, Şaz, Usul, Ferş