Deksametazon Süpresyon Testlerinin Hiperkortizolizm Ayırıcı Tanısında Kullanımı

Authors : Taner BAYRAKTAROĞLU, Sakin TEKİN, Ömercan TOPALOĞLU

Pages : 101-110

Doi:10.25048/tudod.889268

View : 25 | Download : 14

Publication Date : 2021-04-24

Article Type : Review Paper

Abstract :Deksametazon supresyon testleri insert ignore into journalissuearticles values(DST); endojen hiperkortizolizmin değerlendirilmesinde kullanılan pratik, ucuz ve güvenli testlerdir. Suprafizyolojik dozda ekzojen verilen sentetik glukokortikoidlerin, santral glukokortikoid reseptörlerine bağlanarak CRH, ACTH ve kortizol üretimini baskılaması ilkesine dayanır. Kortizol üretiminin baskılanmaması endojen hiperkortizolizmi düşündürür. Ayrıca DST, glukokortikoid yanıtlı hiperaldosteronizm tanısında da kullanılır. Güçlü glukokortikoid aktivitesinin olması, mineralokortikoid aktivitesinin olmaması ve kortizol ölçümlerine girmemesi sebebiyle deksametazon tercih edilir. Endojen hiperkortizolizm “tarama testi” olarak gecelik “1 mg DST” kullanılır. Tarama testi negatif çıkarsa insert ignore into journalissuearticles values(<1.8 mcg/dL); hiperkortizolizm dışlanır. Pozitif çıkarsa, yani kortizol düzeylerinde baskılanma olmazsa ≥1.8 mcg/dL); endojen hiperkortizolemiyi doğrulamak için “düşük doz deksametazon süpresyon testi” - 2 gün 2 mg DST- yapılır. Serum kortizol düzeylerinde baskılanma olmaz insert ignore into journalissuearticles values(≥1.8 mcg/dL); ve Cushin g Sendromu tanısı doğrulanırsa hiperkortizoleminin kaynağını saptamak için plazma ACTH ölçülür. Plazma ACTH ölçülemeyecek seviyedeyse ACTH bağımsız Cushing sendromu, plazma ACTH düzeyi uygunsuz olarak normal veya yüksek ise ACTH bağımlı Cushing sendromu düşünülür. ACTH bağımlı Cushing sendromu düşünülen hastalarda hipofizer veya hipofiz dışı bir patoloji ayırımı için yüksek doz DST insert ignore into journalissuearticles values(gecelik 8 mg veya 2 gün 8 mg); kullanılır. Hipofizer Cushing varlığında glukokortikoid negatif geri besleme kısmen korunduğundan yüksek doz deksametazon ile ACTH suprese olabilir. Ektopik ACTH salınımında ise glukokortikoid negatif geri besleme yanıtı kaybolduğundan yüksek doz deksametazon ile baskılanma olmaz. İstisna olarak, bazı nöroendokrin tümörlerdeki ektopik ACTH üretimi yüksek doz deksametazon ile baskılanabilirken, bazı hipofizer Cushing vakalarında baskılanma izlenmez. DST uygulanırken, sağlıklı sonuç alabilmek için, serum ve plazma örneklerinin uygun bir şekilde alındığından, doğru tüplerde ve saklama koşullarında taşındığından emin olunmalıdır.
Keywords : Deksametazon, Deksametazon Süpresyon Testi, Hiperkortizolizm, Cushing Sendromu