İyi sağlık algısına etki eden faktörlerin yaşam seyri yaklaşımı ile incelenmesi

Authors : Ferhan Saniye PALAZ

Pages : 71-86

Doi:10.20518/tjph.1106798

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2023-04-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Çocukluktaki iyi sağlık algısının erişkinlik dönemi dahil sürdürülmesine etki eden dolaylı ve dolaysız risk faktörlerini incelemektir. Yaşam seyri epidemiyolojisi teorik arka plan sağlamıştır. Buna göre sağlık, doğumla başlayıp çocukluk ve yetişkinliğin tümü boyunca tecrübe edilen sosyal ve biyolojik süreçlerden bir bütün olarak etkilenmektedir. Yöntem: Nicel veri kaynağı olarak Avrupa Sağlık, Yaşlanma ve Emeklilik Araştırması insert ignore into journalissuearticles values(Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe, SHARE); kullanılmıştır insert ignore into journalissuearticles values(n=15128);. Retrospektif veri sayesinde: 1); 0-15 yaş dönemi için iyi olarak algılanan sağlığın 50+ erişkinlik döneminde algılanan sağlığa kadar nasıl dönüştüğünün insert ignore into journalissuearticles values(iyi kalma ya da kötüye dönme); incelenmesi, 2); Sağlığa etki etmesi beklenen risk faktörlerinin güncel durumla sınırlı olmadan yaşam seyrinin tümü boyunca insert ignore into journalissuearticles values(yaşamın herhangi bir döneminde sigara kullanmış olma gibi); değerlendirilmesi mümkün olmuştur. Tanımlayıcı analizlerin ardından hiyerarşik ikili lojistik regresyon analizi yürütülmüştür. Çoklu ortak doğrusallık varsayımı ihlal edilmemiştir. Hosmer ve Lemeshow uyum iyiliği testi, modeli desteklemektedir. Bulgular: Post-sosyalist refah modeline kıyasla diğer üç refah modelinde insert ignore into journalissuearticles values(sosyal-demokrat, muhafazakâr-korporatist ve Akdeniz); yaşayan kişilerin 0-15 yaş iyi sağlık algısını 50+ dönem dahil sürdürmesi 2 kat fazladır. Düşük eğitim seviyesinin, hayatının herhangi bir döneminde ekonomik zorluk yaşamış olmanın, olumsuz çalışma koşullarının, fiziksel hareketsizlik ile preobez/obez olmanın ve göçmen olmanın iyi sağlık algısının sürdürülmesini olumsuz etkilediği görülmüştür. Sigara kullanma ve cinsiyet ise istatistiksel olarak anlamsız etkenler olmuştur. Sonuç: Çocukluktaki iyi sağlık algısının yaşam seyri boyunca sürdürülmesi bireysel tercihler ve yaşam tarzı ile ilgili olduğu gibi, sosyal faktörlerden de etkilenmektedir. Nüfusun tümü eşit şartlarda yaşamadığı için iyi sağlığın sürdürülmesi, dezavantajlı gruplar için daha zordur
Keywords : Yaşam Seyri Yaklaşımı, Sosyal Epidemiyoloji, Retrospektif Veri, Nicel Araştırma, Survey Of Health, Ageing And Retirement In Europe