Amasya ve Tokat İlleri Soğan Ekim Alanlarında Sorun Olan Yabancı Ot Türlerinin Yoğunluklarının ve Rastlama Sıklıklarının Belirlenmesi

Authors : Nilgün Arikan, Izzet Kadioğlu

Pages : 261-273

View : 58 | Download : 67

Publication Date : 2023-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Soğan üretimi yapılan alanlarda verim ve kaliteyi etkileyen biyotik ve abiyotik pek çok faktör bulunmaktadır. Biyotik etmenlerin birisi de yabancı otlardır. Yabancı otlardan meydana gelen ürün kayıplarının %20-100 arasında olduğu bildirilmiştir. Rekabeti zayıf olan soğanda, etkili ve ekonomik yabancı ot mücadele yöntemlerinin geliştirilmesi için öncelikle yabancı otların belirlenmesi gerekir. Bu çalışma, Amasya ve Tokat illeri soğan üretim alanlarında sorun olan yabancı ot türlerini, yoğunluklarını ve rastlama sıklıklarını belirlemek amacıyla 2019 yılında yürütülmüştür. Amasya’da 33, Tokat’ta 24 tarla olmak üzere toplam 57 tarlada sürvey yapılmıştır. Sürvey yapılan tarlaların farklı yönlerde ve birbirinden en az 3 km uzakta olmasına özen gösterilmiştir. Her bir örnekleme noktasına tesadüfi olarak 1 m2’lik çerçeveden 1-5, 5-10, 10-20, 20-60 dekar ve daha büyük tarlalar için sırasıyla 4, 6, 8, 12 ve 16 noktada çerçeve atılarak sayımlar yapılmıştır. Yapılan sürveyler sonucunda Amasya ilinde, 25 familya ve 59 cinse ait biri parazit olmak üzere toplamda 70 adet yabancı ot türüne rastlanılmıştır. Familya bazında değerlendirildiğinde en çok tür içeren familyalar Asteraceae (12), Poaceae (7), Fabaceae (7), Apiaceae (6), Polygonaceae (4) ve Solonaceae (4) olarak sıralanmıştır. Yabancı otların m2’deki yoğunluklarına bakıldığında, Amaranthus retroflexus (0.82 bitki/m2), Convolvulus arvensis (0.78 bitki/m2), Xanthium strumarium (0.69 bitki/m2), Cynodon dactylon (0.69 bitki/m2), Cyperus rotundus (0.67 bitki/m2) en yoğun 5 tür olarak bulunmuştur. Rastlama sıklığına göre ilk beş sırada; C. arvensis (%87.87), Euphorbia prostrata (%75.75), A. retroflexus (%63.63), X. strumarium (%60.60), Chenopodium album (%51.51) yer almıştır. Tokat ilinde ise 26 familya ve 52 cinse ait biri parazit olmak üzere toplamda 61 adet yabancı ot türüne rastlanılmıştır. En çok tür içeren familyalar Asteraceae (9), Poaceae (8) Apiaceae (4), Polygonaceae (4), Fabaceae (4) olarak sıralanmıştır. Yabancı otların m2’deki yoğunluklarına bakıldığında en yoğun görülen 5 yabancı ot türü sırasıyla C. arvensis (1.59 bitki/m2), A. retroflexus (1.53 bitki/m2), C. rotundus (1.27 bitki/m2), Xanthium spinosum (0.92 bitki/m2), C. album (0.61 bitki/m2) olarak bulunmuştur. Rastlama sıklığına göre ilk beş sırada bulunan türler; C. arvensis (%83.33), A. retroflexus (%66.66), C. album (%50.00), X. strumarium (%45.83), X. spinosum (%41.66) olarak belirlenmiştir. Söz konusu soğan alanlarında toplam 30 familyaya ait 88 adet yabancı ot türüne rastlanılmıştır. Yapılan sürveyler sonucunda rastlama sıklığı ve yoğunluğu bakımından sorun olan bu yabancı otlara karşı etkili mücadele yöntemlerinin araştırılmasının gerekli olduğu düşünülmektedir.
Keywords : Amasya, Tokat, soğan, yabancı ot, sürvey, yoğunluk, rastlama sıklığı