Ege Bölgesi Ispanak Yetiştirilen Alanlarda Rastlanan Bazı Toksik Etkili Yabancı Ot Türleri ve İçerikleri

Authors : Yıldız Sokat

Pages : 126-145

View : 94 | Download : 118

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Ispanak (Spinacia oleracea L.), yaprağı yenen sebzeler grubunda yer alan, sofralarımızın vazgeçilmez kışlık sebzelerinden biridir. Kültür bitkilerinin üretiminde olduğu gibi ıspanak üretiminde de birçok faktör verim ve kaliteyi etkilemektedir. Söz konusu unsurlardan biri de yabancı otlardır. Yabancı otlar, verim ve kaliteyi etkilemelerinin yanı sıra ürüne karışarak insan ve hayvan sağlığına zarar verebilmektedir. Bu çalışmada, Ege Bölgesi ıspanak yetiştirilen alanlarda rastlanan yabancı ot türlerinde, daha önce yapılmış çalışmalara göre toksik bileşik içeren (sekonder metabolit) türlerin saptanması ve olası zararlı bileşenlerin durumunun değerlendirilmesi amaçlanmıştır. İlgili literatürler ışığında yapılan değerlendirmelerde; ıspanak alanlarında daha önceden belirlenmiş yabancı ot türlerinde (23 familyaya ait 52 tür), glikozit, alkaloit, fenolikler gibi sekonder metabolit içerme olasılığı olan 21 familyaya ait 49 yabancı ot türü olduğu, bunlardan 16 türün alkoloid, 4 türün glikozit, 4 türün hem alkoloid hem de glikozit, 17 türün ise diğer zararlı bileşikleri ihtiva edebileceği saptanmıştır. İlgili literatürlere göre; bu yabancı ot türlerinden Chenopodium album L., Capsella bursa pastories (L.) Medik., Datura stramonium L., Euphorbia microsphaera Boiss., Heliotropium europaeum L., Papaver rhoeas L., Solanum nigrum L., Senecio vulgaris L. türlerinin insanlar ve hayvanlara; Amaranthus spp., Convolvulus arvensis L., Hibiscus trionum L., Cynodon dactylon (L.) Pers., Echinochloa crus-galli L., Setaria verticillata (L) P.B., Sorghum halepense (L) Pers., Portulaca olereceae L., Tribulus terrestris L., Cyperus rotundus L. türlerinin hayvanlara zararlı sekonder metabolitleri ihtiva edebileceği anlaşılmıştır. Bahsedilen zararlı yabancı ot türlerinin ıspanak ürününe karışmaması için, yabancı otlarla mücadele edilmeli ve hasat sırasında bu türlere karşı dikkatli olunmalıdır.
Keywords : Ispanak (Spinacia oleracea), yabancı ot türü, yoğunluk, rastlanma sıklığı, zararlı bitki