Bir Klişenin Şerhi: Hamdele, Salvele Ve Ba’dü İfadesinin Davud el-Hanefî el-Karsî el-Birgivî’de Çağrıştırdıkları

Authors : Tuğrul TEZCAN

Pages : 56-72

Doi:10.32711/tiad.496862

View : 16 | Download : 6

Publication Date : 2019-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hamdele, salvele, salât ve selâm, dinî, ilmî ve edebî literatürün mukaddimelerinde esas mevzuya geçmeden önce teberrüken zikredilen geleneksel bir klişedir. Hutbetü’l-Kitab olarak da isimlendirilir. Esas mevzuya ve sonra anlamına gelen ve ba’d- emmâ ba’d ifadesinden sonra geçilir. Tekrar edilmesi sebebiyle klişe diye isimlendirdiğimiz bu ifade, genellikle besmele şerhi veya tefsiri başlığı altında ilim ehli tarafından farklı açılardan incelenmiştir. Onu inceleyen birisi de Dâvûd el-Karsî el-Birgivî’dir. Besmele tefsiri konusunda iki farklı risale yazdığını düşündüğümüz Karsî, Risâletü’l- Besmele li’l-Fâdıl Dâvud el-Hanefî el-Birgivî başlıklı risalesinde geleneksel nitelikli bu klişeyi Belagat, Nahiv ve Kelâm ilimleri müktesebatıyla tafsîlî bir bakış ile ele almış ve şerh etmiştir. Müellifin diğer risalesi de besmele, hamdele ve salvele üzerine olmakla beraber, amacı zahirî anlamın ihtiva ettiği bâtınî faydaları gözler önüne sermektir. İş bu makalede Davud el-Hanefî el-Karsî el-Birgivî’nin besmele, hamdele ve salvele ve ba’dü klişesi üzerine yaptığı açıklamalar incelenecektir.
Keywords : XVIII Asır Osmanlı Âlimi, Dâvud el Karsî el Birgivî, Risâle, Besmele, Hamdele, Klişe