İslâm Hukukunda Gözetilmesi Zorunlu Maslahatlar Çerçevesinde İnsan Onuru

Authors : Ömer Faruk HABERGETİREN

Pages : 150-169

Doi:10.32711/tiad.539625

View : 19 | Download : 7

Publication Date : 2019-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kur’an’a göre insan en güzel şekilde yaratılmış, şerefli ve üstün kılınmıştır. İnsanın haysiyet ve şerefi günümüz Türkçesinde onur kelimesiyle ifade edilmektedir. Hukukun tanımış olduğu hak ve sorumluluklar, yaratılıştan gelen özellikler, kişinin onurunu oluşturur. Haklı bir gerekçe olmadan bunlara müdahale edilemez; kişi, bunlardan dolayı eleştirilemez, herhangi bir şekilde kınanamaz. İslam hukukunda maslahat genel olarak “yararı sağlama ve zararı giderme” şeklinde tanımlanmaktadır. Fıkıh usulünde maslahatlar, zarûrî, hâcî ve tahsînî şeklinde üçlü ayrıma tabi tutulmuştur. Zorunlu maslahatlar: din, can, nesil, mal ve aklın korunmasından oluşur. Hukuki düzenlemelerin gerekçeleri arasında bu maslahatlar bulunmaktadır. Toplum halinde yaşamanın bir gereği olan, inanç ve dini yaşantıya saygı, dinin korunması; kişi ve organ dokunulmazlığı, canın korunması; evlilik ve aile mahremiyeti, neslin korunması; özel mülkiyet hakkı ve bu hakka saygı, malın korunması; inanç ve düşünce özgürlüğü ise aklın korunması kapsamında düşünülebilir. Bu çalışmada zorunlu maslahatlar temelinde, onurun yeri belirlenmeye çalışılacak bu kapsamda hukuki düzenlemelere işaret edilecektir.
Keywords : Maslahat, Onur, İnanç hürriyeti, Can güvenliği, Aile mahremiyeti, Özel mülkiyet, Düşünce özgürlüğü