Hitap Muhatap İlişkisinde Cedelu’l-Kur`ân’ın İmkân ve Sınırı

Authors : İbrahim Hakkı İMAMOĞLU

Pages : 30-58

Doi:10.32711/tiad.902118

View : 16 | Download : 11

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Aristo mantığı içerisinde yer alan cedel, Fârâbî tarafından İslam akademyasına kazandırılmış ve sanat-ı hamse içerisinde bir söz biçemi olarak yer almıştır. Aristo mantığı içerisinde yer almakla birlikte Cedelin Kur`ân ilimlerinde kendine tam olarak yer bulamadığı söylenebilir. es-Suyuti’nin Cedelu’l-Kur`ân bölümünde teklif ettiği kavramların belagatin kavramları olduğu düşünülürse konu daha iyi anlaşılabilir. Muarızlarına yönelik Kur`ân’da cedelin olduğu -ki en azından kavramsal düzeyde vardır- kabul edildiğinde Kur`ân ilimlerinin tabii bir konusu haline gelmektedir. Dolaysıyla kadim ilim skalasında tam olarak yer bulamamış bu konunun yeniden ele alınması zarureti ortaya çıkmaktadır. Mekkeli müşrikler, Medineli münafıklar ve Medineli ehl-i kitap olan ilk muarızlarına Kur`ân birçok aklî ve semî deliller sunmuştur. Tüm bu istidlaller 23 yıllık nüzul sürecinde Kur`ân’ın üslubunu oluşturmuştur. et-Tûfî’nin de ifade ettiği gibi cedelin rükünleri olan soru-cevap, istidlal, itiraz ve itirazdan kurtulma yollarıyla Kur`ân, deliller getirerek muarızlarını susturmuş ve doğruya ulaştırmıştır.
Keywords : Cedel, Diyalektik, Cedelu`l Kurân