Mutarrizî’nin el-İḳnâʿ Adlı Eserinde Aksam-ı Sitte Öğretimi

Authors : Aladdin GÜLTEKİN

Pages : 311-328

Doi:10.32711/tiad.941396

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2021-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Sarf ilmi, Arap dilinin iki ana branşından biri olup, fiiller ve bunların çekimleri üzerinde en çok yoğunlaştığı alan olmuştur. Bunun sebebi, fiillerin öğrenilmesi ve öğretilmesinin daha çok emek, dikkat, devamlılık isteyen çetrefilli bir saha olmasıdır. Kök itibarıyla Arapçadaki fiillerin büyük bir çoğunluğu üç harfli insert ignore into journalissuearticles values(sülasi); olup bunların mazi ve muzaride aldıkları ilk görünümler altı kalıp “Aksam-ı sitte” başlığı altında sarf kitaplarında incelenmiştir. Bu kalıpların anlatımı sarf kitaplarında oldukça veciz bir şekilde ele alınmıştır. Bu çalışma, Orta Asya coğrafyasına mensup Ebu’l-Feth Nâsıruddîn b. Abdisseyyid Alî b. el-Mutarrizî tarafından telif edilen, el-İḳnâʿ limâ ḥavâ taḥte’l-ḳınâʿ adlı el yazma eserde geçen sarf ilmi insert ignore into journalissuearticles values(kelime bilgisi); konusu ile alakalıdır. Arap dili konusunda tanınan bir isim olmasıyla beraber Mutarrizî’nin adı geçen eseri ve muhtevası pek az kişi tarafından bilinmektedir. Sarf ilmine dair derin bilgiye sahip olduğu bilinen müellif, bu birikimini en uzun bölüm olarak yukarıda zikredilen eserinde aktarmıştır. Bu bölümde “aksam-ı sitte”nin uzun ve tertipli anlatımı oldukça dikkat çekmektedir. Müellifin konuyu uzun anlatmasında bir amacının olduğunu düşünülmektedir. Bu çalışmada, “Hârizimli Alim Mutarrizî’nin el-İḳnâʿ Adlı Eserinde Aksam-ı Sitte Öğretimi” başlığı altında aksam-sitte konusuna eserin yöntem ve yaklaşımının ortaya konulması hedeflenmiştir.
Keywords : Sarf, Mutarrizî, el İkna, Aksam ı sitte, Sülasi Fiil