Kuruluşundan Emevîlerin Sonuna Kadar Basra’daki Ezd Kabilesi’nin Faaliyetleri

Authors : Mehmet USLUER

Pages : 742-768

Doi:10.32711/tiad.1187659

View : 13 | Download : 6

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Soy birliğini esas alıp bir örgütlenme biçimi olarak karşımıza çıkan kabile, toplumların önemli yapı taşlarından birini oluşturmaktadır. Bu esasa bağlı olarak Arapların farklı coğrafyalara dağılarak çeşitli kabilelere ayrıldıkları görülmektedir. Bu kabileler zaman içerisinde kendi bünyelerinde birçok alt kolu barındıran büyük kabilelere dönüşmüşlerdi. Bunlar arasında Arapların güçlü ve etkili kabilelerinden Ezd kabilesi de yer almaktadır. Soyları Yemen bölgesine dayanan Ezd kabilesi mensupları zaman içerisinde farklı coğrafyalara dağılmış ve yerleştikleri yerleri kendilerine yurt edinmişti. Câhiliye döneminde çoğunlukla putlara tapan kabile mensupları zamanla Müslüman olmuştu. İslâm dinini kabul ettikten sonra ise birçok fetih hareketine katılmışlardı. Fetih hareketlerine katılanların bir kısmı garnizon olarak kurulan Basra şehrine yerleşmişti. Farklı saiklerle şehre yerleşenler sayesinde sayıları artan kabile mensupları gelenek ve göreneklerini buraya taşımışlardı. Öte yandan şehrin diğer kabileleriyle ittifak ve rekabet halinde olmuşlardı. Sayılarının artmasının da etkisiyle zamanla belli bir güce kavuşan kabile Basra’nın toplumsal ve siyasal yapısını da etkilemişti. Dolayısıyla Ezd kabilesinin Basra’da yürütmüş olduğu faaliyetler önem arz etmektedir. Bu etki sahasının anlaşılması adına yapılan çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Ezd kabilesinin kökeni ve İslâm öncesi durumu birinci bölümde, Basra’ya yerleşme süreçleri ikinci bölümde ele alınmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise kabilenin Basra’daki siyasi, sosyal, iktisadi ve ilmi faaliyetleri incelenmiştir.
Keywords : Ezd Kabilesi, Basra, Muhelleb b Ebû Sufre, Yezîd b Ebû Sufre