Descartes’ın Felsefesinde İlahi Nedensellik: Madde, Güç ve Tanrı

Authors : Emine Gören Bayam

Pages : 258-277

Doi:10.32711/tiad.1469753

View : 73 | Download : 84

Publication Date : 2024-07-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale Descartes felsefesinde maddenin, hareketin, gücün nasıl anlaşıldığı ve Tanrı’nın nedensel olarak bunlarla ilişkisi hakkındadır. Descartes, Aristotelesçi fizik anlayışının mekanik fizik anlayışına doğru değiştiği bir dönemde yeni fizik tarafında yer alır. Önceki dönemde niteliğe dayalı bir madde anlayışına karşı yeni dönemde nicelik ve matematiğin temel alındığı ve maddenin tek niteliğinin uzam olduğu bir görüş ortaya çıkmıştır. Descartes, madde ve ruhu birbirinden tamamen ayrı töz olarak kabul ederek maddeye amaçlılık atfetmeden onu sadece yer kaplayan olarak tanımlamıştır. Bu durumda maddenin hareketi onun doğasından değil, dışarıdan kaynaklanmaktadır. Descartes’a göre hareketin ilk ve asıl kaynağı Tanrı’dır. Makalede, Descartes’ın hareket yasalarını da Tanrı’nın değişmezliğine bağladığı ve felsefesinde fizik ile metafizik arasındaki bağı koruduğu görülmüştür. Descartes’ın hareket ve Tanrı anlayışı kendisinden sonraki Kartezyen felsefede okasyonalizm şeklinde yorumlanmıştır. Ancak bu çalışmada onun okasyonalist olup olmadığının tartışmalı olduğu anlaşılmıştır. Descartes’a atfedilen konkürentizm iddialarının da değerlendirildiği makalede onun felsefesi için ılımlı okasyonalizmin daha uygun olduğu kanaatine varılmıştır.
Keywords : Din Felsefesi, Descartes, İlahi Nedensellik, Hareket, Madde, Okasyonalizm