Tabi’în Dönemi Muhaddis Kadısı Yahyâ b. Saîd el-Ensârî’nin Hayatı (ö.143/760) ve Hadis İlmindeki Yeri

Authors : Hikmetullah Ertaş

Pages : 246-266

Doi:10.32711/tiad.1566054

View : 42 | Download : 65

Publication Date : 2025-03-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Sahâbî, tâbiîn ve etbâu’t-tâbiîn tabakaların yer aldığı hicrî ilk asırda çok sayıda öncü âlim yetişmiştir. Bu âlimler arasında en dikkat çekici isimlerden biri, çalışmamızın konusu olan tabîîn tabakasından Yahyâ b. Saîd el-Ensârî’dir. Yahyâ b. Saîd 143/760 yılında kadılık görevinde bulunduğu sırada Hâşimiyye’de vefat etmiştir. Tâbiîn döneminin en önemli âlimlerinden olan Yahyâ b. Saîd hadîs münekkitleri tarafından “sika, sebt, hüccet, esbetü’n-nâs, hafız” şeklinde ta’dîl edilmiştir. Emevî ve Abbâsîler döneminde yaşamış, Emevîler döneminde Medine kadılığı, Abbâsî zamanında ise Hâşimiyye kadılığı görevinde bulunmuştur. Enes b. Mâlik, Sâib b. Yezîd b. Saîd, Ebû Ümâme Esad b. Sehl gibi sahâbî ve genç tâbiînlerden hadîs almış, Fukahâ-i Seb’a’ya öğrencilik yapmış İmâm Mâlik, İmâm Ebû Yûsuf, Abdullah b. Mübârek, Süfyân es-Sevrî, Süfyân b. Uyeyne, İbn Cüreyc gibi öncü âlimler yetiştirmiş yaşadığı dönemin en önemli muhaddislerindendir. “Ameller niyetlere göredir” hadîsini pek çok kişiye naklederek daha önce fert olan bu hadîsi meşhur derecesine ulaştırmıştır. Bu çalışma, Yahyâ b. Saîd’in Kütüb-i Sitte çerçevesindeki rivayetlerini analiz etmekte ve bu rivayetlerin içerik ve sahîhlik açısından değerlendirmesini amaçlamaktadır.
Keywords : Yahyâ b. Saîd, Hadis, Fıkıh, Kütüb-i Sitte, Kadı