İnsan Haklarının Korunması ve Geliştirilmesinde Yeni Bir Sorun Alanı: Algoritmik Profilleme

Authors : Nurullah ÖZGÜL

Pages : 83-115

View : 18 | Download : 12

Publication Date : 2022-08-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Algoritma temelli sistemler çoğunlukla etik kaygılara neden olmakla birlikte insandan kalıtımsal olarak geçen ön yargı motifleri nedeniyle ayrımcılık yasağı ihlali, veri gözetimi biçiminde izleme nedeniyle de mahremiyet hakkı ihlali doğurmaktadır. İçinde bulunduğumuz dönemde belirtileri hissedilmekte olan insan haklarındaki paradigma değişimini anlamamız ise sürekli gelişim halinde olan bu teknolojilerin yol açtığı sorunları çözüme kavuşturmamıza yardımcı olacaktır. Bu düzlemde bütüncül bir yaklaşımla oluşturulmuş olan bu çalışmada, algoritma temelli sistemlerin insan haklarının korunması ve geliştirilmesi ödevini zorlaştırdığı kabulü ile birlikte bu sistemlerden kaynaklı etik kaygıların giderilmesinin ve hak ihlallerinin önlenmesinin mümkün olduğu öne sürülecektir. İnsan ön yargısı ile karşılaştırıldığında algoritma ön yargısının tespit edilmesi ve başlangıçta matematiksel sonuçları itibariyle sosyolojik olan bu sistemlerden ayıklanması daha zahmetsiz olacaktır. Bu nedenle, katıksız bir pesimizm içinde olunmaması gerekmekte, bu sistemlerin dinamik yapılarıyla uyumlu yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesi için çok sesli ve kapsamlı müzakere süreçleri takip edilmelidir.
Keywords : Algoritmik Profilleme, Yapay Zekâ, Devlet Merkezli İnsan Hakları, GVKT, Ayrımcılık Yasağı, Mahremiyet Hakkı