Opinions on conservation, economical importance and using possibility of Turkish Soapworts (Gypsophila L. and Ankyropetalum Fenzl spp.)

Authors : Hasan ÖZÇELİK, Bekir YILDIRIM

Pages : 57-61

Doi:10.18182/tjf.48501

View : 21 | Download : 13

Publication Date : 2011-04-18

Article Type : Review Paper

Abstract :Ülkemizde bir çok bitki ekonomik amaçlarla kullanılmaktadır. Bu makalede, Gypsophila L. ve Ankyropetalum Fenzl insert ignore into journalissuearticles values(Caryophyllaceae); cinslerine ait ekonomik açıdan önemli olan taksonlarının kullanım olanakları anlatılmaktadır. Bulguların bir kısmı yerel halkın tecrübelerine dayanarak geleneksel kullanımına ait olup tarafımızdan kaydedilmiş; bir kısmı da literatür bilgilerine dayanarak derlenmiştir. Gypsophila L. ve Ankyropetalum Fenzl cinslerine ait bazı türler ekonomik bakımdan oldukça önemlidir. Bu cinslerin saponin bakımından zengin ve ekonomik önemi olan taksonları halk arasında “Çöven” adıyla bilinmektedir. Bu taksonlardan tahin helvası, köpük helvası, lokum, otlu peynir ve çöven ekmeği yapımında; fabrikasyon olarak kimyasal temizleyici imalatı, yangın söndürücü imalatı, likör imalatı, sabun imalatı ve ticari saponin elde etmede yararlanılmaktadır. Tıbbi açıdan idrar söktürücü, balgam söktürücü, sivilce giderici etkileri olduğu belirtilen bu bitkiler kuyumculuk sektöründe temizleyici ve altın parlatmada amacıyla kullanılmakta ve yurt dışına ihraç edilmektedir. Bu kadar geniş kullanım alanına ve ticari öneme sahip olan bu taksonların büyük ölçüde doğadan toplanıyor olması, bu bitkiler için yok olma tehlikesini de beraberinde getirmektedir. Anahtar kelimeler: Çöven, Gypsophila L., Ankyropetalum Fenzl, Caryophyllaceae, Türkiye
Keywords : Çöven, Gypsophila L, Ankyropetalum Fenzl, Caryophyllaceae, Türkiye