Selefi-Cihadi Örgütlerin Karşılaştırmalı Analizi: El Kaide ve IŞİD Örneği

Authors : Tamer KAŞIKCI, Gözde Deniz BÜLBÜL

Pages : 89-134

Doi:10.26513/tocd.1148920

View : 14 | Download : 3

Publication Date : 2023-01-06

Article Type : Research Paper

Abstract :ABD’de gerçekleşen 11 Eylül terör saldırıları, terörizmi uluslararası gündemin üst sıralarına taşımanın yanı sıra, terörizm çalışmalarına yönelik mevcut ilginin de artmasına neden olmuş, özellikle saldırıları gerçekleştiren El Kaide benzeri Selefi-cihadi örgütlere yönelik çalışmaların sayısı hızlı bir şekilde artmıştır. Bu Selefi-cihadi örgütlere yönelik gelişen alanyazında genelleştirici ve indirgemeci olmak üzere iki yaklaşım dikkat çekmektedir. Genelleştirici yaklaşımlar, bu örgütleri yüzeysel ortak özellikleri bağlamında birbirine özdeş yapılar olarak tanımlamakta iken, indirgemeci yaklaşımlar ise bu aktörlerin birbirlerinden farklılaştığı noktalara odaklanarak çeşitli sınıflandırmalar üretmektedir. Her iki yaklaşım da, sayıları hızla artan Selefi-cihadi örgütlerin anlaşılmasında önemli avantajlara sahip olmakla birlikte, genelleştirici yaklaşımlar, birbirinden farklı siyasi, sosyal, ekonomik ve tarihsel koşullar içerisinde oluşan bu aktörlerin önemli farklılıklarını; indirgemeci yaklaşımlar ise bu örgütlerin, oluşturdukları tipolojilerin koşullarına uyum sağlamayan özeliklerini göz ardı etmektedirler. Bu varsayım temelinde makale, Selefi-Cihadi örgütlere yönelik gerçekliği daha açık bir şekilde elde edebilmek için genelleştirici ve indirgemeci yaklaşımların sınırlarına bağlı kalmaksızın, öne çıkan cihadi terör oluşumları olarak El Kaide ve IŞİD’in benzerlik ve farlılıklarının ne olduğu sorusuna yanıt aramaktadır. Bu soru özelinde makalede, cihadi örgütlerin, güçlü benzerliklerine rağmen genelleştirici yaklaşımların öne sürdüğü kadar özdeş, farklılıklarının ise indirgemeci çalışmaların ileri sürdüğü kadar keskin olmadığı iddiası ileri sürülmektedir. Çalışmada, değerlendirilen aktörlerin farklılıkları ve benzerlikleri, aktörlere ait birincil kaynaklar üzerinden ideoloji, amaç ve strateji kategorileri içerisinde analiz edilmektedir.
Keywords : El Kaide, IŞİD, Cihat, Selefilik, İdeoloji