Kanserle Mücadelede Kadınların Öz-Savunuculuğu Ölçeği’nin Türkçe Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Authors : Halime Abay, Feride Mualla Alagöz, Betül Çakmak, Hakan Çime, Serra Akar

Pages : 1-21

View : 138 | Download : 146

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Kanser tanısı alan kadınların kanserle mücadele sürecinde sağlığının ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesi için gerekli müdahale ve desteğin sağlanması önemlidir. Bu bakımdan öncelikle kanserle mücadelede öz-savunuculuk düzeyi düşük kadınlar belirlenmelidir. Çalışmada bu amaçla kullanılabilecek Kanserle Mücadelede Kadınların Öz-Savunuculuğu Ölçeği (KÖSÖ)’nin Türkçe geçerlik ve güvenirliğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Metodolojik tipteki bu çalışma 1 Aralık 2023 – 1 Haziran 2024 tarihleri aralığında tıbbi onkoloji ve jinekolojik onkoloji kliniklerinde yürütülmüştür. Çalışmaya invaziv kanser tanısı alan 200 kadın katılmıştır. Veriler bireysel bilgi formu, KÖSÖ, Kanser Güçlendirme Ölçeği (KGÖ) ve Kansere Tepki Tarzı Ölçeği (KTTÖ) kullanılarak toplanmıştır. Ölçek geçerliği dil, kapsam, yapı, kriter ve bilinen grup geçerliği yöntemleriyle; ölçek güvenirliği ise Cronbach alfa ve McDonald omega değerlerinin hesaplanmasıyla değerlendirilmiştir. Tanımlayıcı istatistikler frekans analizi, ölçek geçerlik güvenirliği Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA), Pearson korelasyon analizi, ortalama karşılaştırma testleri kullanılarak incelenmiştir. Bulgular: Ölçeğin Kapsam Geçerlik İndeksi 0,78 olup, kapsam geçerliği sağlanmıştır. DFA sonuçlarına göre ölçek üç faktör (Bilinçli karar verici olma, İlişki kurmanın gücü ve Sağlık çalışanlarıyla iletişim) altında toplanmıştır ve tüm maddelerin anlamlı faktör yüklerine sahip olduğu belirlenmiştir. Ölçeğe ait uyum indekslerine göre model doğrulanmıştır. Ölçeğin Cronbach alfa ve McDonald omega değerleri sırasıyla 0,89 ve 0,92 olup, yüksek güvenirliğe sahip olduğu belirlenmiştir. Ölçek maddelerinin düzeltilmiş madde-toplam korelasyonları yüksek bulunmuştur. KÖSÖ, KGÖ, KTTÖ ve bu ölçeklerin alt boyutları arasında güçlü anlamlı korelasyon olduğunu gösteren katsayılar ölçeğin kriter geçerliğini kanıtlamıştır. Ölçek yüksek-düşük eğitim seviyesine sahip, metastazı olan-olmayan ve kadın cinsiyete özgü kanser türüne sahip olan-olmayanlar arasında öz-savunuculuk becerilerindeki farklılıkları başarılı bir şekilde tespit etmiştir. Sonuç: KÖSÖ’nün Türkçe versiyonu kanser tanısı alan Türk kadınlarının öz-savunuculuğunun değerlendirilmesinde kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracıdır.\"
Keywords : Kanser, kadın, öz savunuculuk, ölçek, geçerlik, güvenirlik