Boğazlar Sorunu Üzerine Jeopolitik Bir Değerlendirme: İstanbul’un Fethinden Montrö Boğazlar Sözleşmesine

Authors : Hasan ACAR

Pages : 107-132

View : 22 | Download : 9

Publication Date : 2019-11-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarih boyunca siyasî, askerî ve ekonomik yönden stratejik öneme sahip olan İstanbul ve Çanakkale Boğazları, üzerinde hâkimiyet kurmak isteyen Rusya ve Batılı devletlerin büyük mücadelelerine sahne olmuştur. Boğazlar Sorunu olarak ifade edilen bu mücadele, İstanbul ve Çanakkale Boğazlarına hâkim olan devlet ile deniz yolu olarak bu Boğazlardan yararlanmak isteyen devletlerarasında çıkan sorunları ve bunların bir çözüme bağlanmasını ifade etmektedir. Tarihsel süreç içerisinde İstanbul ve Çanakkale Boğazları stratejik yönden büyük devletlerin her zaman ilgisini çekmiştir. Bu ilgi özellikle ekonomik, politik ve askerî yönden ortaya çıkmaktadır. Boğazlar Sorunu özellikle Mısır meselesinden sonra daha çok önem kazanmıştır. Bu araştırma, Devleti-i Aliye’nin İstanbul’un Fethi ile başlayan Boğazlara hâkimiyetinden yıkılışına kadar Batılı devletlere Boğazlar üzerinden verdiği imtiyazları ve devletin hâkimiyetinin zayıflamasıyla birlikte Kırım idaresinin kaybedilerek Rusya’nın Boğazlar üzerinden sıcak denizlere inmek istemesi mücadelesini ve bu duruma karşı gelen devletlerin Boğazlar üzerindeki hâkimiyet kavgalarını ortaya koyma amacındadır.
Keywords : Boğazlar Sorunu, Jeopolitik, Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Egemenlik, Jeostrateji