SÜVEYŞ KANALI PROJESİNDE İSTANBUL’DA CEREYAN EDEN DİPLOMATİK MÜCADELELER

Authors : Fatma UYGUR

Pages : 699-720

View : 20 | Download : 51

Publication Date : 2018-12-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Süveyş Kanalı, Osmanlı Devleti’nin toprağı Mısır’da Akdeniz ve Kızıldeniz’i birbirine bağlamak amacıyla Süveyş kıstağında 1859 tarihinde inşaatına başlanan ve 17 Kasım 1869 tarihinde kullanıma açılan uluslararası siyasî, ekonomik ve stratejik bir su yolu projesidir. Bu proje Sultan Abdülmecid insert ignore into journalissuearticles values(1823-1861); döneminde insert ignore into journalissuearticles values(1839-1861);, Fransız mühendis-diplomat Ferdinand de Lesseps insert ignore into journalissuearticles values(1805-1894); tarafından 1854’te ve 1856’da Mısır Hidivi  Said Paşa insert ignore into journalissuearticles values(1822-1863);’dan imtiyaz alınarak başlatılmış; ancak, Sultan Abdülaziz insert ignore into journalissuearticles values(1830-1876); döneminde insert ignore into journalissuearticles values(1861-1876); tamamlanarak hizmete açılmıştır. İngilizler kendi çıkarlarına zarar verecek olan bu stratejik projeyi engellemesi için Bâb-ı Âli’ye siyasî ve diplomatik baskılar uygulayarak Fransızları durdurmak istemiştir. Bu çerçevede İstanbul’da yaşanan Fransız-İngiliz rekabeti farklı boyutlara ulaşmıştır. Sadrazam tayin ve azlinde dönemin diplomatları doğrudan etkili olmuştur.  Bu çalışmada Osmanlı topraklarında, kendi ülkelerinin iktisadî ve siyasî çıkarları peşinde koşan diplomatların mücadelesi Süveyş Kanalı çerçevesinde ele alınacaktır. Aynı zamanda Lesseps’in İstanbul, Kahire ve diğer merkezlerde yürüttüğü diplomatik ve mühendislik faaliyetleri arşiv belgeleri, “L’Isthme de Suez” başta olmak üzere Fransız matbuatı incelenerek konuya dâhil edilecektir. 
Keywords : Süveyş Kanalı, Ferdinand de Lesseps, Sultan Abdülmecid, Antoine Thouvenel, Mısır