BİR RUS’UN GÖZÜNDEN DAĞISTAN TATARLARININ DİNİ YAŞAYIŞLARI: BESTUJEV- MARLİNSKİY’İN ‘MOLLA NUR’ ÖRNEĞİ

Authors : Tuğba Günör

Pages : 420-431

Doi:10.20296/tsadergisi.1418666

View : 23 | Download : 18

Publication Date : 2024-08-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Aleksandr Aleksandroviç Bestujev-Marlinskiy (1797-1837), Dekabrist Ayaklanması’nın önde gelen isimlerinden biridir. Ayaklanmanın propaganda ayağını yürütür. Gerek asker kimliği gerekse de edebiyata olan üstün yeteneği onun omuzlarına bu vazifeyi yükler. Başarısız olan ayaklanma neticesinde yazar Kafkasya’ya sürgün edilir. Bu bölgede asker olarak bulunuşunun yanı sıra edebiyat çalışmalarını da sürdürür. Bu yıllarda kaleme aldığı eserler ve yarattığı karakterler ile Rus edebiyatında Kafkasya’ya olan ilgiyi artırır. Birçok çağdaşı için esin kaynağı olur. Romantizm akımının son örnekleri olarak değerlendirilen birçok öykü kaleme alır. Kafkasya’nın çeşitli yerlerinde bulunan yazar en uzun süre Dağıstan Bölgesinde kalmıştır. Bu süreç içinde yazar, bölgedeki halkın ilk önce dilini aynı zamanda da dinini gözlemleme ve öğrenme fırsatı bulur. Kısa zamanda onlara duyduğu sempati onu, adeta onlardan biri haline getirir. Bestujev-Marlinskiy’in en popüler eserlerinden olan ‘Kafkasya Öyküleri’ bu döneme aittir. Eser içerisinde o bölgedeki halkın örf, adet, inançlarının ayrıntılı bir şekilde verildiği çeşitli öyküler mevcuttur. Bu öyküler arasında bölgedeki Tatarların inançlarını en net şekilde işlediği eseri ‘Molla Nur’dur. Zenginden alıp, fakire veren bir eşkıyanın adını taşıyan bu uzun öykünün asıl kahramanı İskender Bey’dir. İskender Bey örnek bir kişi, iyi bir Müslümandır. Onun macerasıyla bölgedeki Tatarların dini inançlarını kötüye kullanmaları, yalana olan düşkünlüğü ve inançları gereği günah sayılan birçok şey bir Rus’un bakış açısıyla eleştirel olarak göz önüne serilmiştir.
Keywords : Bestujev Marlinskiy, Molla Nur, İskender Bey, Kafkasya Tatarları, Müslümanlık