Tykhe ya da Fortuna

Authors : Emre OKAN

Pages : 1-14

View : 28 | Download : 14

Publication Date : 2016-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Yunan dünyasının, Olympos`lu olmamasına rağmen, bir Olympos`lu kadar saygı gören tanrıçasıdır Tykhe. Şans, talih, beklenmeyen ya da umulmayan başarıların tanrıçasıdır. Pausanias, Pindaros gibi antik yazarlar tarafından da övgüyle söz edilen çok sayıdaki tasviri, hem Yunan hem de Roma İmparatorluğu`nun geniş coğrafyasında ne kadar saygı gören bir tanrıça olduğunu ortaya koyar. Tanrıça Tykheya da Roma`daki adıyla Fortuna, insanlara iyi şans ve talih getirmesinin yanında, kötü şans veya kötü olaylar da getiren bir tanrıçadır. Tykhe genellikle başında, bir kentin koruyucusu olduğunu gösteren kule şeklindeki tacı ve elinde bereketin ve bolluğun sembolü olan bereket boynuzu cornucopia ile tasvir edilmiştir. Bunun yanında, özellikle Roma`nın doğu eyaletlerinde Antiokheia, Ceasarea, Berytus, Mısır ve Küçük Asya`da bir gemi pruvası ile ya da elinde tuttuğu bir dümen ile olan tasvirlerinde, deniz ya da nehir taşımacılığını ve ekonomisini simgelemiştir. Farklı coğrafyalarda, o kültüre özgü tanrılar ile birlikte ortak tapım görmüş olan tanrıça adına yapılmış az sayıda tapınak vardır. Tanrıça ile ilgili en önemli görsellere kent sikkeleri üzerinde rastlanır. Anadolu sınırlarında, tanrıçanın en sağlam heykellerinden biri bugünkü Düzce İli, Konuralp Mahallesi sınırlarındaki Prusias ad Hypium antik kentinde, 1931 yılında bulunmuştur. Bu heykel, bölgedeki tarımsal ekonominin ve ticaretin önemini vurgulamak için başında bitkisel bezemeli yüksek bir taç, sağ elinde bir dümen ve sol kolunda, içi olasılıkla bölgeye özgü meyveler ile dolu bir bereket boynuzu ile sağlığın simgesi bebek tanrı Pluto`yu Asklepios tutar biçimde betimlenmiştir. İ.S. 2. yüzyıla tarihli bu eser bugün İstanbul Arkeoloji Müzesi`ndedir
Keywords : Tykhe, Fortuna, Şans, Bereket boynuzu, Prusias ad Hypium