OSMANLILAR DÖNEMİNDE SELANİK`TE ASIRLAR BOYUNCA SÜREGİDEN YAHUDİ MEVCUDİYETİ

Authors : Gülen GÖKTÜRK

Pages : 85-96

View : 18 | Download : 15

Publication Date : 2017-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :1492’de ilan edilen Elhambra Kararnamesi Yahudilerin İspanya’dan sürülmesini emrediyordu. Bunu takip eden dönemde İberya yarımadasının Yahudi mültecileri başta Selanik olmak üzere çeşitli Osmanlı kentlerine yerleşmeye başladılar. Onbeşinci yüzyılın sonlarından itibaren, şehirdeki Müslümanlar sayıca Yahudilerden sonra geliyorlardı. Aslında Selanik Osmanlı Sultanı 2. Murat tarafından fethedilmeden önce de şehirde Yunanca konuşan ve Romaniot adı verilen yerli bir Yahudi cemaat bulunuyordu ancak onların büyük bir kısmı İstabul’un 1453 yılındaki fethinden sonra yeni başkenti ekonomik olarak canlandırmak üzere İstanbul’a yerleştirilmişlerdi. Buna bağlı olarak Sefarad Yahudileri yerli Yahudileri de sayıca geçmişlerdi. İlginçtir ki, şehrin yeni Yahudi ve Müslüman cemaatleri, Rum Ortodokslardan daha kalabalık hale gelmişlerdi. Selanik bir Yahudi şehriydi ve bu durum şehrin 1913’te Yunanistan Krallığı’nın bir parçası haline gelmesine kadar sürdü. Türk-Yunan Mübadelesi 1923 , Filistin’e göçler ve Holokost’tu takiben Selanik tüm Yahudi ve Müslüman nüfusundan arındırılmış, homojen bir Yunan şehri haline gelmişti. Ancak her ne kadar geçmişte bir İslam impratorluğunun Yahudi kenti olarak varlığını sürdürmüş olsa da, hem Yunan hem de Türk tarihyazımı şehrin Yahudi geçmişini görmezden gelmeyi tercih etti. Buna bağlı olarak, bu makalede şehrin Yahudi geçmişinin ekonomik, sosyal ve kültürel boyutları ele alınmaktadır
Keywords : Selanik, Osmanlı Yahudileri, Sefaradlar, Romaniotlar