İnsani Yardım Lojistiğinde Ekonomik Belirleyiciler ve Etkinlik Analizi

Authors : Hikmet Akyol, Melahat Batu Ağırkaya

Pages : 70-80

View : 54 | Download : 68

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Az gelişmiş ülkelerde yaşanan doğal afetler, savaşlar, ekonomik darboğazlar ve diğer insani krizler geniş çaplı yıkıma ve can kayıplarına neden olabilmektedir. İnsani yardım operasyonlarının ana amacı az gelişmiş ülkelerde yaşanan krizlere gıda, su, barınma ve temel sağlık malzemelerinden oluşan acil yardımların temin edilmesidir. Bu bakımdan insani yardım lojistiği araştırmalarının odak noktalarından birisini etkinlik analizleri oluşturmaktadır. Bu araştırma az gelişmiş ülkelerde insani yardım lojistiğinin etkinliğinin ekonomik belirleyicilerini incelemiştir. Bu amaçla 20 az gelişmiş ülke için 2014-2019 dönemi veri zarflama ve panel veri analizi yöntemleri kullanılarak tahmin edilmiştir. Araştırma çerçevesinde ilk olarak insani yardım lojistiğinin etkinliği veri zarflama tekniği ve Malmquist toplam faktör verimliliği endeksi kullanılarak belirlenmiştir. Veri zarflama yöntemi, çok fazla girdi ve çıktı faktörünün analiz edilmesi sonucu karar birimlerinin etkinliğini ortaya koyan doğrusal bir programlama yöntemidir. Malmquist endeksi ise verimliliğin dönemsel değişimini tespit etmek amacıyla kullanılmaktadır. Araştırmada girdi parametrelerini HIV ile yaşayan yetişkinler ve çocuklar, nüfus oranı ve kişi başına düşen sağlık harcamaları oluşturmuştur. Çıktı birimlerini Antiretroviral tedavi ile tedavi edilen HIV\\\'li kişiler, doğumda beklenen yaşam süresi, en azından temel içme suyu ve sanitasyon hizmetlerinden yararlanan toplam nüfus oluşturmuştur. Araştırmanın sonraki aşamasında ise seçilmiş ekonomik göstergelerin insani yardım lojistiğinin etkinliği üzerindeki etkileri panel regresyon tahmincileri kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma sonuçları üzerinden politika yapıcıları, pratisyenler ve araştırmacılar için çıkarımlarda bulunulmuştur.
Keywords : İnsani Yardım Lojistiği, Ekonomik Kalkınma, Az Gelişmiş Ülkeler, Veri Zarflama Analizi, Malmquist Toplam Faktör Verimliği Endeksi, AFR-FE Tahmincisi.