MANZUM HÂL TERCEMELERİNİN (TERCEME-İ AHVÂL) EDEBİYAT TARİHİ BAKIMINDAN ÖNEMİ

Authors : Sadettin EĞRİ

Pages : 393-420

Doi:10.21550/sosbilder.831186

View : 19 | Download : 9

Publication Date : 2021-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk edebiyat tarihinde hayatları ve eserleriyle önemli sayılabilecek kişiler hakkında her zaman yeterli bilgiye ulaşabilmek mümkün değildir. Asırlar öncesinde yaşamış olan kimi şairlerin biyografileriyle ilgili malumata kısmen de olsa ulaşmak edebî ve tarihî kaynaklar sayesinde ihtimal dâhilindedir. Şair tezkireleri, genellikle tanınmış ve ünlü şairlere yer verir. Bazen de bu biyografik bilgiler tekrar edilir. Oysaki Osmanlı Devleti’nin son devirlerinde konu ile ilgili mechûliyet daha fazladır. İbnülemin Mahmud Kemal ve Ali Emirî Efendi gibi hayatlarını medeniyetin marifet sahiplerine ve onların eserlerine adamış olan kişiler, bunun ıstırabını çekmiş ve eserlerine aktarmıştır. Edebiyat; her türlü bilgiye, her türlü ayrıntıya ihtiyaç duymaktadır. Bu konunun esasında olan biyografi ve otobiyografi metinleri değerli hazinelerdir. Klasik edebiyat döneminde şairler; gelenek ve tevazu gayesiyle kendilerinden pek bahsetmemişlerdir. Şüphesiz bunda şairin psikolojisi, dünyaya bakışı oldukça etkilidir. Farklı nazım şekilleri ve başlıklarla bazı şairler “terceme-i hâl”lerini yazmışlardır. Bu incelemede örneği verildiği gibi şairin öğrencisi veya sevenleri yine manzum olarak onların biyografilerini yazmışlardır. Sanatkârın yaşadığı devir, eğitimi, ailesi ve tasavvufî seyri ile ilgili zengin anlatımı bu metin ve eserlerde bulabiliriz.
Keywords : terceme i ahval, terceme i hal, biyografi, otobiyografi, edebiyat tarihi