ORTAÇAĞ YAKINDOĞUSU’NDA DERVİŞ TOPLULUKLARI

Authors : Muhammed Seyyit ŞEN

Pages : 1335-1369

Doi:10.21550/sosbilder.890802

View : 12 | Download : 10

Publication Date : 2021-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Özellikle Türk akademi camiasında Kalenderî, Haydarî Vefaî-Babaî gibi derviş gruplarının varlığı Şamanizm’in Anadolu’daki Müslüman kültürü üzerindeki etkisinin devamı olarak görüldüğünden, bu tür gruplar genellikle “heterodoks İslam” olarak tanımlanmakta ve Türk-İslam anlayışı çerçevesinde değerlendirilmektedir. Fakat bu yaklaşım tarzı derviş kültürüyle Ortadoğu’daki Sûfî geleneği arasındaki derin bir ilişki yapısını göz ardı etmektedir. Dolayısıyla bu makalede Ortadoğu’daki Sûfî tecrübesinin derviş kültürünün oluşmasındaki önemli rolüne temas ettik. Yanı sıra derviş gruplarının Ortadoğu bölgesinde hangi siyasi ve tarihsel bağlamda ortaya çıktıklarını ve bu bölgede nasıl yayıldıklarını inceledik. Ayrıca Ortaçağ’da yazılan dinî kaynaklarda derviş topluluklarının Sünni ulema tarafından nasıl tanımlandıklarını değerlendirdik. Sonuç olarak Ortadoğu bölgesindeki derviş gruplarını çalışmanın önemini ortaya koymaya çalıştık.
Keywords : derviş toplulukları, Sûfizm, Heterodoksi, Ortadoğu, Ortaçağ