BÂBÜRNÂME’DE ÖLÜM KAVRAMINI KARŞILAYAN ÖRTMECELER

Authors : Özlem Akbulak

Pages : 85-98

Doi:10.21550/sosbilder.1508291

View : 34 | Download : 28

Publication Date : 2025-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Dil, tarihî dönemlerden bugüne insanoğlunun en önemli iletişim aracı olma işlevini yürütmektedir. Temel olarak anlaşılma ekseninde ilerleyen dilde açık ifadelerin yer aldığı görülmekteyken dilin zamanla işlenip gelişmesiyle birlikte temel amaç olan net ifadenin yanında, ifadenin muhatabındaki etkisi vb. düşünce ve duygular dili daha kompleks bir yapı hâline getirmiştir. Zamanla aynı duygu veya durumlar çeşitli etkiler de gözetilerek bazen çok açık, bazen dolaylı bazen de süslü bir şekilde anlatıcının tercihine ve dili kullanma becerisine göre şekillenmiştir. Özellikle üzüntü, utanç, korku vb. duygular oluşturabileceği düşünülen kimi kavramlar için anlaşılma esas olmakla birlikte daha örtülü bir kullanımın tercih edildiği görülmektedir. Bu durum ölüm kavramının ifadesinde de ortaya çıkar. Bu çalışmada dilin bu özelliğini ölüm kavramı üzerinden incelemek amaçlanmıştır. İnceleme kapsamında Çağatay edebiyatının en önemli eserlerinden olan Bâbürnâme ele alınacak, eserde ölüm kavramını karşılamak için kullanılan örtmeceler belirlenip değerlendirilecektir.
Keywords : Türk dili, Çağatay Türkçesi, Bâbürnâme, söz varlığı, örtmece