LİBERALİZMİN TEMELLERİ: FAYDACILIK VE DOĞAL HUKUK ÜZERİNE BİR İNCELEME

Authors : Selahattin AYDAR

Pages : 309-328

Doi:10.47525/ulasbid.841979

View : 12 | Download : 17

Publication Date : 2021-02-28

Article Type : Review Paper

Abstract :Son birkaç yüzyılda Avrupa ve Amerika’da siyasi ve iktisadi açıdan geniş anlamda kabul gören liberalizm hem etik ve hem de siyaset felsefesinin yüzyıllar boyunca geliştirdiği fikirlere dayanmaktadır. Özellikle klasik liberalizmin mirasçısı hükmünde olan 20. yüzyıl liberalizmi genel hatlarıyla doğal hukuk teorisinden türemiştir. Buna göre insanın doğuştan sahip olduğu ve devredilmesi mümkün olmayan yaşama, özgürlük ve mülkiyet gibi temel hakları vardır ve her türden siyasal oluşum bu hakları gözetip korumakla yükümlüdür. Ayrıca pozitif hukukun yine doğal hukuka bağlı olarak geliştirilmesi öngörülür. Öte taraftan felsefede etik bir öğreti olarak gelişen faydacılığın da liberalizmin gelişiminde önemli bir yere sahip olduğunu söylemekte herhangi bir sakınca görünmemektedir. Yöntem açısından doğal hukuk teorisi ile farklılık gösterse de esasında faydacılık kuramı da insanı merkeze alır, onun bireyselliğine ve özgürlüğüne dayanan bir dünyanın yaşanılabilir olduğuna inanır. Dolayısıyla genel hatlarıyla liberalizm, iki temel doktrin yani doğal hukuk ve faydacılık üzerine gelişmiş bir öğreti olarak kabul edilmektedir.
Keywords : liberalizm, doğal hukuk, faydacılık, özgürlük