TÜRKİYE’DE COVİD-19 DÖNEMİ SONRASI REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU VE İHRACAT ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ

Authors : Selahattin Armağan Vurdu

Pages : 877-889

Doi:10.47525/ulasbid.1561206

View : 74 | Download : 129

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüzde ihracat, ekonomiler için en stratejik araçlardan biri haline gelmiştir. İhracat ile döviz kurları arasındaki ilişki yaygın araştırma yapılan alanlardan biridir. Covid-19 salgını nedeniyle uygulanan sosyal ve ekonomik tedbirler ülke ekonomileri üzerinde dönüştürücü bir etki oluşturmuştur. Bu çalışmada, Covid-19 salgını sonrasındaki dönemde Türkiye’nin ihracat miktarı endeksi ile reel efektif döviz kuru endeksi arasındaki nedensellik ilişkisi araştırılmıştır. Bu amaçla 2021:01-2023:12 dönemini kapsayan ay bazındaki ihracat miktarı endeksi ve reel efektif döviz kuru endeksi verileri analize dahil edilmiştir. Serilerin durağanlığı ADF birim kök testi kullanılarak test edilmiş ve düzey değerlerinde durağan oldukları bulunmuştur. Sonraki aşamada VAR modeli kurularak en uygun gecikme uzunluğu 2 olarak tespit edilmiştir. Analizin devamında otokorolasyon sorunu olup olmadığı kontrol edilmiş, serilerde otokorolasyon olmadığı ve normal dağıldığı görülmüştür. Analiz sonucunda reel efektif döviz kuru endeksinden ihracat miktarı endeksine doğru tek yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Son olarak Varyans Ayrıştırması ve Etki-Tepki Fonksiyonu Analizi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar, ihracat miktarı endeksinin reel efektif döviz kuru endeksinde meydana gelecek değişimden sınırlı oranda etkilendiğini, reel efektif döviz kurundaki şoklara karşı ihracat miktarının kısa dönemli olarak azalan yönde tepki verdiğini, sonrasında etkinin kaybolduğunu göstermektedir.
Keywords : Türkiye, İhracat, Reel efektif döviz kuru, Nedensellik analizi, Zaman serisi analizi